Makalemin başlığını Wolfgang Schmidbauer’in İlk Doğanlar, Die Erstgeborenen kitabından esinlenerek yazdım.
Evlilikte ilk doğan çocukla beraber çekirdek aile oluşuyor. İlk doğan çocuğun geçirdiği ruhsal uyum sorunu analiz edilir, anlaşılırsa, ilerde çıkabilecek sorunları anlama ve çözümde yol gösterilmiş olur.
Her bireyin gelişmesi, çocukluk, ergenlik ve yetişkinlik çağı ayrıdır. Genel olarak kesin yorum ve değer ölçmek doğru olmaz. Ama bu konuyu büyüteç altına almak, düşünce üretmek, ailede kardeşler arasında çıkan tartışma, kavga ve yanlış anlaşılmalara ışık tutabilir.
Psikolog, terapist olan yazar Dr. Wolfgang Schmidbauer 1939 yılında doğan abisi vefat edince aile fotoğraf albümü ile geçmişe yolculuk yapar. Abisi Ernst, kendisi doğmadan önce anne veya babasıyla çekilen fotoğrafta güler yüzlü, rahat bir hali vardır. Kendisi ve abisinin ilk fotoğraflarında ise endişeli, korku görür. Aralarında iki yaş fark var.
Bu ayrıntıyı ancak ruh doktoru tespit edebilir. Terapi uyguladığı hastaların çoğu ailede ilk doğan çocuklar olduğunu hayretle görür ve bu kitabı yazmaya karar verir.
İlk çocuk anne baba sevgisiyle mutlu bir hayat yaşarken, ikinci çocuk dünyaya gelir. Bu durumda anne yeni doğan bebekle daha fazla zaman geçirmek zorundadır. İlk doğan çocuk cennetten kovulmuş hissine kapılır. Anne babanın övgüsünü almak için sevmek, kaybettiğini düşündüğü sevgi karşısında rakip görmek arasında ikilem temkinleriyle ilk çocuk kendi çocukluğunu yaşayamaz. Ergenlik çağında övgü, ödül yerine eleştiriyle karşılaşırsa, genci intihar etmeye kadar götürebilir.
Genç anne baba, ilk çocukta kazandıkları deneyimden sonra ikinci çocukta eğitimde, disiplinde yumuşama olur.
İlk doğan çocuklar geç evleniyor ve çoğu kez tek evlilik yaşıyorlar. Ailesi ve çevresi için sorumluluk alıyor. İyi olmakla yetinmiyor, mükemmel olmak zorunda. Bu durumda kendi çocuklarından beklentileri de çocuğun yeteneğini aşıyor.
Ailenin ilk çocuğu olan tanınmış, topluma eser bırakmış ünlü insanlardan örnek veriliyor bu kitapta, Freud, Kafka ve Beethoven gibi.
Avrupa’da modern ailelerde tek çocuklu olanların sayısı da oldukça kabarık. İlk doğan çocuk ile ailede tek çocuk olarak büyüyen yetişkinlerin olumlu veya olumsuz niteliklerinde benzerlik görülüyor.
Kutsal kitap İncil’de yazılan hikâyeye göre kardeşin kardeşi öldürmesiyle ilk savaş başlıyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nda padişahın ilk erkek çocuğu padişah oluyor. Annesi sarayda elinde gücü olan valide sultan oluyor.
İngiltere Kraliyet ailesinde günümüzde ilk çocuk ile ikinci erkek çocuk arasında geçen tartışma, basın ve medya aracılığıyla haber oldu. Kral adayına yüklenen sorumluluk, ikinci çocuğun kendisini değersiz hissetmesi sorun yarattı. İkinci doğan genç, eşi ve çekirdek ailesiyle ülkesini terk etti, Amerika’ya yerleşti.
Çocuklar, yetişkin yaşamlarında anne baba etkisinden kurtulmalı ve kendi hayatlarında hür kararlar almalıdırlar. Bunun için anne baba da onlara hürriyetlerini yaşama konusunda engel olmamalıdır.
İlk doğan kız çocuklarına erkek çocuklardan daha fazla sorumluluk yükleniyor. Sosyal kontrol icabında genç kızın hürriyetini kısıtlıyor.
Sevdiklerinden ayrılınca katlanmak ilk doğan çocuklarda daha zor oluyor. Evlilik hayatı yürümüyorsa ayrılmaya çok geç karar veriyorlar. Bu durumda kavgalı, geçimsiz ailenin çocuklarına etkisi kötü oluyor. Yetişkinlik çağında mutsuz oluyor, ama nedeni bilinç altında kalıyor. Çoğu kez yardım almıyor, ruhsal terapiye ihtiyaçları olduğunu kabul etmiyorlar.
1961 yılından itibaren Almanya’ya gelen konuk Türk işçileri ilk doğan çocuklarını Türkiye’de büyük annelerinde bırakıp geldiler. Sonra Almanya’ya getirdiler. Bu çocuklar iki kez travma geçirdi. Aileye, çevreye ve yabancı bir ülkede uyum göstermesinde çok zorluk çektiler. Bunu 2024 yılı itibariyle yazdıkları biyografi kitaplarından anlıyoruz.
Sevgili okurlarım, bu satırları okuyup bitirdikten sonra kendi çocukluk sıranızı düşünün. Bilinç altında kalanları açıp etrafınıza bakın. Tanıdığınız yeni evlenen çift varsa uyarın, ki geleceğe ve çocuk sayısına hazırlansınlar.
Hoşça kalın!
Kaynak ve tavsiye kitap:
Wolfgang Schmidbauer, Die Erstgeborenen, Bonifatius Verlag, Paderborn, 2024
ISBN: 978-3-98790-55-6
