Bu yazım her ne kadar genel bir an­lam­da olsa da; daha çok ya­şa­dı­ğı­mız “Didim İlçe­mi­zin” “hem­şe­ri­ci­lik” yö­nün­de­ki top­lum­sal ya­pı­lan­ma­sı­nı konu alan bir ya­zı­dır…

Öyle ya in­sa­noğ­lu var olu­şun­dan beri sos­yal bir canlı ola­rak toplu halde ya­şı­yor… Bu durum in­sa­noğ­lu­nun sos­yal-sos­yal­leş­me- yö­nü­nü de or­ta­ya ko­yu­yor…

Klan­lar, grup­lar, ka­bi­le­ler, oba­lar ve aşi­ret­le­rin oluş­tur­du­ğu grup­lar kent­leş­me ile bir­lik­te hem­şe­ri­ci­li­ğe dö­nüş­müş du­rum­da…

Ül­ke­miz­de; büyük kent­le­re-met­ro­pol­le­re- aynı yer­den ge­len­ler yeni ma­hal­le­ler kurma, aynı ma­hal­le­le­re yer­leş­me eği­lim­le­riy­le bir­lik­te kendi get­to­la­rı­nı oluş­tu­ru­yor­lar…

Peki, bu hem­şi­re­ci­li­ğe yö­ne­lim bir süreç mi; yoksa in­san­lı­ğın etik ve ev­ren­sel de­ğer­ler yö­nün­den ge­li­şi­mi­nin önün­de­ki bir engel mi?

Eko­no­mik, sos­yal ve daha bir­çok ne­den­ler yü­zün­den göç ede­rek; göç et­tik­le­ri yer­ler­de ma­hal­le­ler ku­ra­rak, ge­le­nek­le­ri­ni, gö­re­nek­le­ri­ni, gel­dik­le­ri yer­ler­de­ki alış­kan­lık­la­rı­nı devam et­ti­re­bil­mek için de der­nek­le­şe­rek; kendi iç­le­rin­de ya­şa­mak; en­teg­re ol­ma­mak, dışa ka­pa­lı olmak yö­nün­de dav­ra­nış­lar ge­liş­ti­ri­yor­lar…

Bu dav­ra­nış­la­rıy­la yer­leş­tik­le­ri kent­le­rin, çağ­daş an­lam­da kent­leş­me­si­ne ve ya­şa­dı­ğı kente sahip çıkma açı­sın­dan da pek fazla katkı sağ­la­ma­dık­la­rı gibi gel­dik­le­ri kent­te büyük so­run­lar ya­ra­tı­yor­lar… Töre ci­na­yet­le­ri­ni, ma­hal­le bas­kı­la­rı­nı be­ra­ber­le­rin­de ge­ti­ri­yor­lar. Süreç için­de gel­dik­le­ri kente küçük de olsa maf­ya­la­şı­yor­lar… Kendi grup bi­rey­le­ri­nin- hem­şe­ri­le­ri­nin yap­tık­la­rı olum­suz­la­rı gör­me­dik­le­ri gibi grup­la­rı­nı ko­ru­ma ref­lek­siy­le ha­re­ket ede­rek; diğer grup­la­ra baskı uy­gu­la­ma yo­lu­nu se­çe­rek; gel­dik­le­ri ken­tin dü­ze­ni­ni de boz­mak­ta­dır­lar…

***

Hem­şe­ri­ci­li­ğin Didim’deki bo­yut­la­rı­nı ve Di­dim­li­lik do­ku­su­na olum­suz et­ki­le­ri­ne de bir göz ata­lım…

Öyle ya hep klişe ola­rak söy­len­di­ği gibi, dünün köyü Didim süreç için­de hızlı bir be­ton­laş­may­la yüz­bi­nin üze­rin­de bir nü­fu­sa sahip bir kent olu­ver­di. Ön­kes­ti­rim­le­re göre de bu nüfus artış hızı devam edecek ve 5-10 yıl­lık sü­reç­te Didim’in nü­fu­su 400­bi­ni bu­la­cak…

Didim, süreç için­de ül­ke­mi­zin her kö­şe­sin­den ol­du­ğu gibi, Dünya’nın da 50’den fazla ül­ke­sin­den göç alan bir kent du­ru­mu­na geldi…

Didim’de ön­ce­lik­le hem­şe­ri­ci­lik üze­ri­ne konut si­te­le­ri ku­rul­du… De­niz­li­ler, Kon­ya­lı­lar, Zon­gul­dak­lı­lar, Na­zil­li­li­ler, Tur­hal­lı­lar si­te­le­ri gibi… Bu durum ay­rı­ca hem­şe­ri­ci­li­ğe yö­ne­lik kah­ve­ha­ne­le­rin ku­rul­ma­sı­na da neden oldu… Ti­ca­ret ha­ya­tı­na da ak­se­den, çıkar iliş­ki­le­ri­ne da­ya­lı ola­rak çok sa­yı­da şehir adıy­la hem­şe­ri­ci­lik Em­lak­çı­la­rı olu­şu­ver­di… Bu yet­mez­miş gibi bu sefer de il­le­re, hatta il­çe­le­re yö­ne­lik hem­şe­ri­ci­lik der­nek­le­ri ku­rul­du… Eh Didim adı nerde kaldı der­se­niz, hak­sız­lık yap­ma­ya­lım… Par­ti­ci­lik ve hem­şe­ri­ci­lik an­la­yı­şı üs­tün­de Didim’in sağ­lık­lı ve çev­re­ci bir an­la­yış­la ge­liş­me­si yö­nün­de çok büyük gay­ret gös­te­ren; Didim’de ya­şa­yan­la­rı Di­dim­li­lik pay­da­sın­da bir­leş­ti­re­rek çağ­daş bir kent do­ku­su oluş­tur­ma­ya ça­lı­şan “Didim Der­ne­ği­ni” unut­ma­mak ge­re­ki­yor…

Hem­şe­ri­ci­lik der­nek­le­ri ve çe­şit­li ben­ze­ri olu­şum­lar; çağ­daş kent do­ku­su oluş­ma­sı­nın önün­de bir engel gibi du­ru­yor­lar. Di­dim­li­lik duy­gu­su ge­liş­mi­yor. Hem­şe­ri­ci­lik ya­pan­lar gel­dik­le­ri yerle ya­şı­yor­lar. Ya­şa­dık­la­rı yer­ler­de de kendi hem­şe­ri çev­re­si­ni oluş­tu­ra­rak; Didim’i sa­hip­len­me ko­nu­sun­da zayıf ka­lı­yor­lar. Ay­rı­ca, kendi hem­şe­ri­le­ri dı­şın­da­ki­le­re karşı pek de iyi gözle bak­ma­ma yö­nün­de ön­yar­gı­lar ge­liş­ti­ri­yor­lar ve bun­la­rı dav­ra­nış ha­li­ne ge­ti­ri­yor­lar…

Hem­şe­ri­ci­lik yo­luy­la da yerel si­ya­se­te yön ver­me­ye ça­lı­şı­yor­lar… Se­çim­ler sü­re­cin­de kendi hem­şe­ri­le­ri­nin yö­ne­ti­me gir­me­si için uğ­ra­şı­yor­lar. Kendi hem­şe­ri­le­ri­ni top­la­ya­rak, bir güç ol­duk­la­rı­nı da si­ya­si­le­re gös­te­ri­yor­lar… Yerel si­ya­set ise oy uğ­ru­na bu hem­şe­ri­ci­lik grup­la­rı­na kent do­ku­su­nu bo­za­cak ödün­ler bile ve­re­bi­li­yor­lar…

Di­dim­li­lik duy­gu­su­nun geliş(tiril)me­siy­le, Didim’i sa­hip­len­me, Didim’i ge­liş­tir­me yö­nün­de önem­li ge­liş­me­le­rin ola­ca­ğı­nı dü­şü­nü­yo­rum… Yerel yö­ne­tim­le­rin de yö­net­ti­ği ken­tin hal­kı­nı Di­dim­li­lik pay­da­sın­da bir­leş­ti­ri­ci ça­lış­ma­lar yap­ma­sı bek­le­nir...

Kı­sa­ca­sı; hem­şe­ri­ci­lik yap­mak çağ­daş bir an­la­yış de­ğil­dir. Hele başka kent­ler­den bir kente ge­le­rek-Di­dim ör­ne­ğin­de ol­du­ğu gibi- hem­şe­ri­ci­lik yap­mak, sağ­lık­lı çağ­daş bir kent do­ku­su­nun olu­şu­mu­nun önün­de bir engel gibi dur­mak­ta­dır…

***

(TAR­TIŞ­MA: Hem­şe­ri­ci­lik, özel­lik­le Didim’de hızla ge­li­şen “Hem­şe­ri­ci­lik Der­nek­le­ri” hak­kın­da­ki gö­rüş­le­ri­ni­zi hiç kim­se­yi ve grubu in­cit­me­den uygun bir dille yo­rum­la­ya­bi­lir­si­niz)