Suriye'nin yaşadıkları olanlar ve olacaklar ne çok konuşuldu.
Günlerdir Suriye ile yatıp kalkıyoruz. Herkes çok iyi biliyor ki tam da bu günler yarınları yaratacak.
Devlet Başkanı Hafız Esad'ın ölümünün ardından 10 Temmuz 2000'de Suriye'de devlet başkanlığı referandumu yapılıyor. Suriye parlamentosu, devlet başkanı adayları için asgari yaşı Beşşar Esad'ın yaşı olan 40'tan 34'e düşürmek için anayasada değişiklik kararı alıyor. Katılımın katılım %94,6 olduğu bir seçimle seçmenlerin %99,7'si tamam başkanlık Beşşar Esad'ın hakkı diyor.
2011 yılında başlayan 150.000'den fazla insanı canından eden iç savaşın ardından Suriye’de 2012, 2016, 2020 ve 2024 yıllarında da genel seçimler yapılıyor.
26 Mayıs 2021'de yapılan devlet başkanlığı seçimlerine Suriyelilerin katılım oranı %78,64 yarışan üç aday var ve sandıktan %95,19 gibi yüksek hatta ezici bir oranla Beşşer Esad çıkıyor.
Hoş 2021 Suriye devlet başkanlığı seçimi birçok gözlemci ve analist tarafından gerçekçi bulunmuyor hatta sonuçların ülkenin hükûmet kontrolündeki bölgelerindeki olası yetişkin seçmen sayısını aştığını belirtseler de muhalifler susturuluyor cezalandırılıyor.
O günlerde tek adam rejiminin tüm konforunu kullanan Esad, bugünlerde halk tarafından heykelleri bile parçalanan ve ülkesinden kaçmak zorunda kalan devrik lider.
11 Mayıs 2024’te kendi imzaladığı bir kararname ile 15 Temmuz 2024’te yapılacak seçimleri de yine kendisi belirleyen Cumhurbaşkanı Esad o günlerde %95,19 oy oranı ile sözüm ona halk öyle istediği için 2021-2028 sürecini kapsayan 4.dönemi olan için 17 Temmuz 2021'de Başkanlık Sarayı'nda yeniden yemin ediyor.
Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) verilerine göre, ülkedeki iç savaş nedeniyle 6,8 milyon Suriyeli komşu ülkelere sığınmak durumunda kalmış, 6,6 milyon insanı da ülke içinde yerinden olmuş. Ülkesindeki iç savaş nedeniyle milyonlarca insanı yerinden yurdundan kaçmak zorunda kaldığı, kendi ülkesinde kendi ülkesi için oy kullanamadığı Suriye'de seçimlere katılım %38,16 diye açıklandı. Hiç merak etmeyin tüm o Suriyeli vatandaşlar yine oy kullandılar. Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri, Almanya, Avusturya, Yunanistan, İngiltere, İsveç ,Finlandiya, Danimarka, Norveç ve Hollanda Suriye'den gelen sığınma başvurularını kabul etmediği için Türkiye’de oy kullandılar. Kendi kaderlerini değil belki ama bizimkini değiştirecek kadar da istekli oy kullandılar.
Aslında Suriye iç savaşı bizde de çok canlar aldı. Suriye iç savaşından faydalanarak Suriye sınırları içerisinde yayılma gösteren Irak Şam İslam Devleti isimli terör örgütün Türkiye'de ilk saldırısı 2013 Reyhanlı bombalı saldırılarıydı. Saldırıyı İslami cihatçı terör örgütleri kabul edilen IŞİD veya El Nusra'nın gerçekleştirdiğinin ortaya çıkması ve hatta sonrasında da IŞİD'in Türkiye içerisinde başka terör saldırıları gerçekleştireceği istihbaratı üzerine 2014 yılında birçok ilde IŞİD hücrelerine operasyonlar düzenlenmiş, IŞİD üyesi veya militanı olduğu şüphesiyle birçok kişi gözaltına alındığı bilgisi verilmişti. Yapılan operasyonlar sonrası İslami cihatçı terör örgütünün Türkiye'yi de Irak ve Suriye gibi işgal yeri ilan etmesi üzerine yine IŞİD tarafından gerçekleştirilen 2015 Suruç saldırısı ve Ekim 2015'te Ankara saldırısı gibi terör eylemleri ve roket saldırıları nedeniyle çok acılar ve kayıplar yaşadık.
22 Şubat 2015'te gerçekleşen Türk ordusunun Suriye'ye ilk harekâtı Şah Fırat Operasyonu ve sonrasında 2016 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) Suriye'nin kuzeyindeki PYD/YPG kontrolündeki alanlara Özgür Suriye Ordusuyla birlikte düzenlediği Fırat Kalkanı Harekatı'nda Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait askeri tanka IŞİD tarafından roketlerle saldırıda bulunulmuş. Saldırı sonrası üç Türk askeri de şehit olmuştur.
15 Temmuz 2024’te Suriye’de yine genel seçim yapıldı. Yapılan genel seçim sonuçlarına göre ise Beşar Esad’ın Baas Partisi ve üttefiknpartiler 250 sandalyeli Suriye parlamentosunda 185 sandalyenin sahibi oldu. İlgili gözlemcilerin ve yetkililerin seçimlerde usulsüzlükler olduğunu açıkladığı Halep, Lazkiye, Hama ve Dera şehirlerinde seçimler tekrarlansa da sonucu değişmedi. Suriye muhalefeti "Suriye'de kabul edilebilir tek seçim, savaş suçlusu Beşşar Esad'ın katılmayacağı seçimdir diye uluslararası kamuoyuna açıklamalar da yapsalar Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu gibi Kürt Ulusal Konseyi ya da Demokratik Arap Sosyalist Birliği seçimlerin meşruiyetini reddetse de yapılan itirazların Suriye içinde yaşanan kaosu beslemenin ötesinde parlamentoda bir karşılığı olmadı. Zaten elinin altındaki anayasayı zırt pırt değiştiren halkını açlık sefalet hatta ülkesini terk etmek zorunda bırakan Esad da geçen süre zarfında kişisel servetine servet eklemiş destekçileri ve bir grup yandaşını da fazlası ile zengin etmişti.
İç savaş başladığında çoğu cezaevinde olan El Kaide üyeleri Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ve Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) gibi örgütlere katıldı. Suriye’de terör örgütü HTŞ ve beraberindeki cihatçı grupların 27 Kasım’da Suriye ordusuna başlattığı saldırı 8 Aralık’ta 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesiyle sonuçlandı.
Suriye Anayasası'nın en fazla bir kez yeniden seçime izin veren 3. Bölüm, 88. Maddesi uyarınca Esad 2028'de bir dönem daha aday olamayacaktı. Zaten de tekrar aday olacak bir ülkesi de kalmamıştı.
2011'de nüfusu 22 milyon olan ülkede, 13 yılda 600 binden fazla kişi hayatını kaybetti. HTŞ liderliğindeki İslamcı militan gruplar 8 Aralık itibariyle Şam'a girdi ve Beşar Esad'ın bir uçakla üçe bölünmüş durumdaki Suriye’den Şam'dan ayrıldı. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, ülkeyi terk ederek Rusya’ya sığındı. Böylece Suriye’de 13 yıllık iç savaş, 61 yıllık Baas rejimi ve 51 yıllık Esad Hanedanlığı son bulmuş oldu.
