Özet:
Bu ma­ka­le, Tür­ki­ye’de 24 Kasım Öğ­ret­men­ler Günü’nün ta­rih­sel ge­li­şi­mi­ni, Gazi Mus­ta­fa Kemal Ata­türk’ün “Ba­şöğ­ret­men­lik” un­va­nı­nı kabul et­me­si­nin eği­tim ta­ri­hi­miz­de­ki dö­nüş­tü­rü­cü et­ki­le­ri­ni ve öğ­ret­men­lik mes­le­ği­nin Cum­hu­ri­yet bağ­la­mın­da­ki top­lum­sal iş­le­vi­ni ele al­mak­ta­dır. Ma­ka­le, Ata­türk’ün çağ­daş­laş­ma he­de­fi doğ­rul­tu­sun­da “fikri hür, vic­da­nı hür, ir­fa­nı hür ne­sil­ler” ye­tiş­tir­me viz­yo­nu­nun gü­nü­müz öğ­ret­men­lik an­la­yı­şı­na yan­sı­ma­la­rı­nı aka­de­mik bir çer­çe­ve­de tar­tış­mak­ta­dır.

1. GİRİŞ

24 Kasım Öğ­ret­men­ler Günü, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti’nde öğ­ret­men­lik mes­le­ği­ne du­yu­lan say­gı­nın sem­bo­lü ola­rak her yıl kut­la­nan ulu­sal bir gün­dür. Bu ta­ri­hin se­çil­me­si, Gazi Mus­ta­fa Kemal Ata­türk’ün 24 Kasım 1928’de “Ba­şöğ­ret­men” un­va­nı­nı kabul et­me­siy­le doğ­ru­dan iliş­ki­li­dir. Ata­türk’ün eği­tim ala­nın­da ger­çek­leş­tir­di­ği re­form­lar, yal­nız­ca pe­da­go­jik bir dö­nü­şü­mü değil, aynı za­man­da top­lum­sal ve kül­tü­rel mo­dern­leş­me­nin te­me­li­ni oluş­tur­muş­tur. Bu ne­den­le 24 Kasım, ta­rih­sel ol­du­ğu kadar sem­bo­lik bir anlam taşır.

2. TARİHSEL ARKA PLAN: CUM­HURİYET’İN EĞİTİME BA­KI­ŞI
2.1. Eği­tim Re­form­la­rı ve Mo­dern­leş­me İdeali

Cum­hu­ri­yet’in ku­ru­lu­şuy­la bir­lik­te eği­tim, ulu­sal kal­kın­ma st­ra­te­ji­si­nin mer­ke­zi­ne yer­leş­ti­ril­miş­tir. 1924 Tev­hid-i Ted­ri­sat Ka­nu­nu ile eği­tim bir­li­ği sağ­lan­mış, öğ­ret­men ye­tiş­tir­me ku­rum­la­rı mo­der­ni­ze edil­miş ve ulu­sal bir müf­re­dat sis­te­mi oluş­tu­rul­muş­tur.

2.2. Harf İnkı­la­bı ve Öğ­ret­me­nin Rolü

1928 Harf İnkı­la­bı, top­lum­sal dö­nü­şü­mün en kri­tik adım­la­rın­dan bi­ri­dir. Bu sü­reç­te öğ­ret­men­ler, yeni harf­le­rin ülke ge­ne­li­ne öğ­re­til­me­sin­de bir “kül­tür or­du­su” ola­rak görev al­mış­lar­dır. Ata­türk’ün biz­zat kara tahta ba­şı­na ge­çe­rek halka ders­ler ver­me­si, öğ­ret­men­lik mes­le­ği­nin top­lum nez­din­de­ki say­gın­lı­ğı­nı ar­tır­mış­tır.

3. BA­ŞÖĞ­RET­MEN GAZİ MUS­TA­FA KEMAL ATA­TÜRK
3.1. Ba­şöğ­ret­men­lik Un­va­nı­nın An­la­mı

Ata­türk’ün 24 Kasım 1928’de “Mil­let Mek­tep­le­ri Ba­şöğ­ret­me­ni” un­va­nı­nı kabul et­me­si, eği­tim re­form­la­rı­nın ku­rum­sal ola­rak li­de­ri ol­du­ğu­nu ifade eder. Bu unvan, yal­nız­ca idari bir görev değil, aynı za­man­da Ata­türk’ün eği­ti­me olan inan­cı­nı sem­bo­li­ze eden derin bir anlam taşır.

3.2. Ata­türk’ün Eği­tim Fel­se­fe­si

Ata­türk’e göre eği­tim:
* Ulu­sal ege­men­li­ğin ko­run­ma­sı­nın te­me­li,
* Mo­dern­leş­me­nin ve çağ­daş uy­gar­lık se­vi­ye­si­ne çık­ma­nın anah­ta­rı,
* Ay­dın­lan­ma­cı bir yaşam bi­çi­mi­nin kay­na­ğı­dır.
Onun “Öğ­ret­men­ler! Yeni nesil sizin ese­ri­niz ola­cak­tır.” sözü, öğ­ret­men­le­rin top­lum­sal ro­lü­nü ta­nım­la­yan en önem­li ilke ola­rak kar­şı­mı­za çıkar.

4. ÖĞ­RET­MEN­LER GÜNÜ’NÜN TARİHSEL GELİŞİMİ

24 Kasım’ın Öğ­ret­men­ler Günü ola­rak kut­lan­ma­sı, 1981 yı­lın­da Ata­türk’ün do­ğu­mu­nun 100. yılı et­kin­lik­le­ri kap­sa­mın­da alı­nan karar ile res­mi­yet ka­zan­mış­tır. Böy­le­ce Ata­türk’ün eği­tim re­form­la­rı­na ve öğ­ret­men­lik mes­le­ği­ne ver­di­ği önem ku­rum­sal bir ha­fı­za ile ya­şa­tıl­ma­ya baş­lan­mış­tır.

5. ÖĞ­RET­MENLİĞİN TOP­LUM­SAL VE ST­RA­TEJİK ÖNEMİ
5.1. Öğ­ret­men­lik Bir “Ay­dın­lan­ma Mes­le­ği”dir

Cum­hu­ri­yet öğ­ret­me­ni, yal­nız­ca bilgi ak­ta­ran bir figür değil; aynı za­man­da bi­lim­sel dü­şün­ce­yi top­lu­ma yayan, kül­tü­rel sü­rek­li­li­ği sağ­la­yan, bi­re­yi top­lum­sal ha­ya­ta ha­zır­la­yan ku­ru­cu bir ak­tör­dür.

5.2. Ge­le­ce­ğin İnşa­sın­da Öğ­ret­me­nin Rolü

Gü­nü­müz eği­tim sis­te­mi tek­no­lo­jik dö­nü­şüm, di­ji­tal­leş­me ve sos­yo-kül­tü­rel de­ği­şim­ler ne­de­niy­le ye­ni­den şe­kil­len­mek­te­dir. Öğ­ret­me­nin reh­ber­lik, ana­li­tik dü­şün­ce­yi teş­vik etme ve değer eği­ti­mi gibi alan­lar­da­ki rol­le­ri gi­de­rek önem ka­zan­mak­ta­dır.

6. DE­ĞER­LENDİRME VE SONUÇ
24 Kasım Öğ­ret­men­ler Günü; Ata­türk’ün eği­tim re­form­la­rı­nın anıl­ma­sı, öğ­ret­men­lik mes­le­ği­ne du­yu­lan say­gı­nın pe­kiş­ti­ril­me­si ve top­lum­sal bi­linç açı­sın­dan büyük bir anlam ta­şı­mak­ta­dır. Ata­türk’ün “Ba­şöğ­ret­men­lik” un­va­nı, onun eği­tim­de dö­nü­şü­mün ön­cü­sü ol­du­ğu­nun ta­rih­sel bir gös­ter­ge­si­dir. Bu ma­ka­le, öğ­ret­men­li­ğin yal­nız­ca bir mes­lek değil; bir ideal, bir so­rum­lu­luk ve bir ül­ke­nin ka­de­ri­ni be­lir­le­yen en temel unsur ol­du­ğu­nu ye­ni­den ha­tır­lat­mak­ta­dır. "Bu ve­si­ley­le Başta Ba­şöğ­ret­me­ni­miz Gazi Mus­ta­fa Kemal Ata­türk olmak üzere De­ğer­li Hocam Sizin şah­sı­nız­da bütün öğ­ret­men­le­ri­mi­zin öğ­ret­men­ler günün en kalbi duy­gu­la­rım­la kut­la­rım iyiki var­sı­nız."

KAY­NAK­ÇA (Seçme)
* Ata­türk, M. K. (1928). Mil­let Mek­tep­le­ri Ba­şöğ­ret­men­li­ği Ko­nuş­ma­la­rı.
* Akyüz, Y. (2019). Türk Eği­tim Ta­ri­hi. Pegem Aka­de­mi.
* Ko­ca­türk, U. (1999). Ata­türk’ün Fikir ve Dü­şün­ce­le­ri.
* TBMM Ar­şi­vi. (1924). Tev­hid-i Ted­ri­sat Ka­nu­nu.
* MEB. (1981). 24 Kasım Öğ­ret­men­ler Günü Teb­li­ği.
Mavi Didim’in de­ğer­li oku­yu­cu­la­rı, tarih sa­de­ce geç­mi­şin ay­na­sı değil, ge­le­ce­ğin pu­su­la­sı­dır. Biz­ler de bu pu­su­la­yı iyi oku­ma­lı, ta­ri­hi­mi­ze, ec­da­dı­mı­za ve on­la­rın bize bı­rak­tı­ğı onur­lu mi­ra­sa sahip çık­ma­lı­yız.
Bir son­ra­ki ya­zı­mız­da bu­luş­mak di­le­ğiy­le...
Ne mutlu Türk’üm di­ye­ne! Son­suz Sevgi ve Say­gı­la­rım­la