Aşı­lan­ma­mış Zey­tin Ağa­cı­na "De­li­ce" Denir.
Edir­ne il­çe­le­rin­de, sahil bo­yun­da, Saroz kör­fe­zin­de neden zey­tin­lik­ler yok neden acaba? Her yer çam ağacı! İlaç için bile bir zey­tin ağacı yok. Bu­gün­ler­de bazı me­rak­lı yurt­se­ver­ler çe­şit­li böl­ge­ler­de zey­tin ağacı dik­me­ye baş­la­dı. Hemen komşu ülke Yu­na­nis­tan’da Enez il­çe­si bi­ti­mi olan yer­le­şim böl­ge­le­rin­de baş­la­yan zey­tin­lik­le­ri ne­re­dey­se Se­la­nik’e kadar gö­re­bi­lir­si­niz.
Peki, Edir­ne’ye komşu olan Ça­nak­ka­le ve Yu­na­nis­tan’da olan zey­tin­lik­ler neden bizim bu böl­ge­miz­de yok. Te­sa­dü­fen bir araş­tır­ma­cı­mı­zın bir ya­zı­sı­nı gör­düm ve si­zin­le pay­laş­ma­yı uygun gör­düm. Hadi bir­lik­te neden “De­li­ce” ağaç­la­rı­nın neden sö­kü­lüp sa­tıl­dı­ğı­nı, “De­li­ce” ağa­cı­nın neye ya­ra­dı­ğı­nı oku­ya­lım…
DELİCE AĞAÇI ve TÜRKİYE
“1951-1952 yıl­la­rın­da İspan­ya Hü­kü­me­ti, Tür­ki­ye’den çok yük­sek mik­tar­da odun kö­mü­rü satın almak is­ti­yor. O güne kadar İspan­ya’ya ya­pı­lan ih­ra­cat ka­lem­le­ri ara­sın­da yer al­ma­yan bu ta­le­bin bir de özel şartı vardı: Kö­mür­ler İsken­de­run’dan Saroz Kör­fe­zi’ne kadar Ak­de­niz ve Ege sa­hil­le­rin­de do­ğa­da ken­di­li­ğin­den ye­ti­şen "DELİCE" ağa­cın­dan elde edil­me­si is­te­ni­yor­du! İstek dö­ne­min Hü­kü­me­ti ta­ra­fın­dan yük­sek ge­ti­ri­sin­den se­vinç­le kar­şı­la­nı­yor, ül­ke­miz­de bol mik­tar­da bu­lu­nan de­li­ce kö­mü­rü ihraç edil­me­ye baş­la­nı­yor­du. Görgü ta­nık­la­rı­nın an­lat­tık­la­rı­na göre, li­man­la­rın üzeri gemi yük­le­me­le­ri se­be­biy­le kara bir bulut ile kap­la­nı­yor göz gözü gör­mü­yor­du!
O yıl­lar­da An­ka­ra’da görev yapan ABD Ti­ca­ret Ata­şe­si, (Ti­ca­ret ata­şe­si veya ti­ca­rî ataşe, bu­lun­du­ğu ya­ban­cı ülke ile kendi ül­ke­si ara­sın­da­ki ti­ca­ret iliş­ki­le­ri­ni izler, ti­ca­ret an­laş­ma­la­rı­nın ha­zır­lan­ma­sın­da rol alır ve kendi ül­ke­le­ri­nin eko­no­mik çı­kar­la­rı­nın ko­run­ma­sı doğ­rul­tu­sun­da da­nış­ma gö­re­vi yapar.)
Dö­ne­min Dı­şiş­le­ri Ba­ka­nı’na ihraç edi­len kö­mü­rün İspan­ya ta­ra­fın­dan nasıl de­ğer­len­di­ril­di­ği ya da ne­re­ler­de kul­la­nıl­dı­ğı­nı araş­tı­rıp araş­tır­ma­dık­la­rı­nı so­ru­yor. Al­dı­ğı cevap, ge­ti­ri­si­nin önem­li ol­du­ğu, ne­re­de kul­la­nıl­dı­ğı­nın Tür­ki­ye’yi il­gi­len­dir­me­di­ği şek­lin­de olu­yor. Bunun üze­ri­ne ataşe ko­nu­yu ken­di­si araş­tı­rı­yor ve oto­yol­lar­da dolgu mal­ze­me­si ola­rak kul­la­nıl­dı­ğı bil­gi­si­ne ula­şı­yor. Bu­nun­la ye­tin­me­yip ABD’de ta­nı­dı­ğı mü­hen­dis­ler­den bilgi alı­yor ve oto­yol­da kömür dol­gu­nun bir ya­ra­rı ol­ma­dı­ğı­nı öğ­re­ni­yor. Öğ­ren­dik­le­ri­ni Bakan’a ile­ti­yor, Tür­ki­ye’nin ra­hat­sız ol­ma­dı­ğı­nı, ge­lir­den do­la­yı mem­nun ol­duk­la­rı­nı söy­lü­yor, konu ka­pa­nı­yor...
“De­li­ce ağa­cı­nın zey­tin aşı­la­mak için en uygun ağaç ol­du­ğu­nu bi­len­ler Tür­ki­ye’ye oyun oy­na­mış­lar­dı.”
Sonuç ola­rak İspan­ya dün­ya­nın en büyük zey­tin­ya­ğı ih­ra­cat­çı­sı­dır ve ne te­sa­düf ki aynı yıl­lar­da Tür­ki­ye mar­ga­rin­le ta­nış­mış­tır...
NOT: Aşı­lan­ma­mış zey­tin ağa­cı­na "DELİCE" denir.
De­li­ce ağacı ne işe yarar?
İspan­yol­lar de­li­ce ağa­cı­nı zey­tin aşı­la­mak için en uygun ağaç ol­du­ğu­nu bi­li­yor ve zey­tin aşı­la­mak­ta kul­la­nı­yor”. Ve bu sa­ye­de İspan­ya adım adım zey­tin ile zey­tin­ya­ğı üre­ti­min­de dün­ya­da ilk sı­ra­la­ra tır­ma­nı­yor.
Mars­hall yar­dım­la­rıy­la Ege ve Ak­de­niz böl­ge­miz­de­ki mil­yon­lar­ca zey­tin ağa­cı­mız kö­kün­den sö­kü­le­rek ge­mi­ler­le Av­ru­pa'ya gö­tü­rül­dü. ABD bize bu ağaç­la­rın ye­ri­ne mil­yon­lar­ca kavak ve çam(çıra) fi­da­nı verdi. Kavak ağacı mem­le­ket­te aler­jik has­ta­lık­lar baş­lat­tı. Çam ağacı ise bil­di­ği­miz yağlı çıra idi. Dağ­la­rı­mı­za ova­la­rı­mı­za her yere dik­tik. Ok­si­jen­den başka hiç bir işe ya­ra­ma­yan bu ağaç, ül­ke­mi­zin da­ğı­na ba­yı­rı­na di­ki­len sa­at­li bomba ol­du­lar. Bu ağaç­lar yan­dı­ğı zaman ko­za­lak­la­rı pat­la­ya­rak yanar halde 200 metre uzağa fır­la­mak­ta ora­da­ki çam ağaç­la­rı­nı da tu­tuş­tur­mak­ta­dır. Bu­gü­ne kadar kimi gör­düy­sem yet­ki­li yet­ki­siz, be­yin­li be­yin­siz her­ke­se an­lat­tım.
"ABD’liler bizim or­man­la­rı­mı­zı çam (ÇIRA) ağaç­la­rıy­la dol­du­ru­yor, bir kib­rit çak­ma­sıy­la 100 savaş uça­ğı­nın ver­di­ği za­ra­rı ve­ri­yor­lar.
Şimdi so­ru­yo­rum size dev­le­ti­miz bu ÇAM AĞAÇ­LA­RI­NIN ye­ri­ne zey­tin, ceviz, badem, incir, sakız ağacı dikse hem bu ağaç­lar kolay kolay yan­maz hem de köy­lü­mü­ze bir gelir olur.
Hala çam di­ki­yo­ruz bıkıp usan­ma­dan.”
Sev­gi­li okur­la­rım; bende ya­zı­yı oku­du­ğum­da sizin gibi hay­re­te düş­tüm. Üç-beş kuruş ka­za­na­ca­ğız diye araş­tır­ma­dan kes­ti­ği­miz de­li­ce ağaç­la­rı sa­ye­sin­de mar­ga­rin ile ta­nış­tık. Oysa bu böl­ge­miz­de top­ra­ğa ne eksek Allah bize faz­la­sıy­la ve­ri­yor­du. Ha­ta­lar ya­pıl­ma­sa yerli to­hum­dan ithal to­hu­ma, de­li­ce ağa­cın­dan Cam’a, Zey­tin yağ­dan mar­ga­ri­ne ge­çer­miy­dik hiç...
De­li­ce Zey­tin­ya­ğı Nedir? Neden Pa­ha­lı­dır?
De­li­ce zey­tin­ya­ğı, doğal yol­lar­dan üre­ti­len or­ga­nik bir zey­tin­ya­ğı çe­şi­di­dir. De­li­ce zey­tin­ya­ğı, zey­tin­ya­ğı tür­le­ri ara­sın­da en çok bi­li­nen ve en doğal zey­tin­ya­ğı tür­le­rin­den bi­ri­dir. De­li­ce zey­tin­ya­ğı halk ara­sın­da ge­nel­lik­ler ÇORAL(De­li­ce zey­tin­ya­ğı, zey­tin­ya­ğı tür­le­ri ara­sın­da en çok bi­li­nen ve en doğal zey­tin­ya­ğı tür­le­rin­den bi­ri­dir. De­li­ce zey­tin­ya­ğı halk ara­sın­da ge­nel­lik­ler ÇORAL OLA­RAK DA BİLİNMEK­TEDİR. Bu zey­tin­ya­ğı türü, ya­ba­ni zey­tin ağaç­la­rın­dan top­la­nan zey­tin­ler­den elde edil­mek­te­dir. ) ola­rak da bi­lin­mek­te­dir.
Bu zey­tin­ya­ğı türü, ya­ba­ni zey­tin ağaç­la­rın­dan top­la­nan zey­tin­ler­den elde edil­mek­te­dir. Ya­ba­ni zey­tin ağaç­la­rın­dan zey­tin top­la­mak ol­duk­ça zah­met­li bir iştir. Aynı şe­kil­de zey­tin­ya­ğı üre­tim aşa­ma­sı da diğer zey­tin­yağ­la­rı­na kı­yas­la çok daha zor me­tot­lar ge­rek­tir­mek­te­dir. Ya­ba­ni zey­tin ağaç­la­rın­dan top­la­nan zey­tin­le­rin ve­ri­mi­nin düşük ol­ma­sı da he­sa­ba ka­tıl­dı­ğın­da de­li­ce zey­tin­ya­ğı­nın neden pa­ha­lı ol­du­ğu or­ta­ya çık­mak­ta­dır. Hemen her zey­tin­ya­ğı­nın üre­ti­min­de 1 kilo zey­tin­ya­ğı için or­ta­la­ma 5-6 ki­log­ram zey­tin ye­ter­li olur­ken, 1 lit­re­lik de­li­ce zey­tin­ya­ğı elde edi­le­bil­me­si için 18 ile 30 kg arası yaban zey­tin ağaç­la­rın­dan top­lan­mış zey­tin ge­rek­mek­te­dir.
ANTİK YUNAN’da mi­to­lo­jik tan­rı­ça At­he­na aynı za­man­da zey­tin ağa­cı­nın ko­ru­yu­cu­su ola­rak bi­lin­mek­te­dir. Yunan mi­to­lo­ji­sin­de­ki ef­sa­ne­ye göre Zeus ken­di­si­ne en de­ğer­li he­di­ye­yi ve­recek olana ken­tin ko­ru­yu­cu­lu­ğu­nu ve­re­cek­tir. Açı­lan ya­rış­ma­da tanrı Po­se­idon, Zeus’a sa­vaş­ta ye­nil­me­yecek bir at ar­ma­ğan eder. Tan­rı­ça At­he­na’da zey­tin ağacı he­di­ye eder. Zeus, bu he­di­ye­le­rin için­de zey­tin ağacı kar­şı­sın­da bü­yü­le­nir. At­he­na ile ara­la­rın­da çe­kiş­me olan Po­se­idon bile bu ağaç­tan bü­yü­len­miş­tir. Bunun üze­ri­ne At­he­na zey­tin ağa­cın­dan bir dal kırıp Po­se­idon’a verir. Böy­le­ce ara­la­rın­da barış sağ­lan­mış olur.
Antik çağda ya­pı­lan sa­vaş­lar­da ve olim­pi­yat­lar­da ba­şa­rı gös­te­ren­ler zey­tin da­lın­dan örül­müş çe­lenk­ler ile ödül­len­di­ri­lir­di. Ay­rı­ca bu ki­şi­le­re içi zey­tin­ya­ğı dolu am­fo­ra­lar he­di­ye edi­lir­di. Ay­rı­ca antik çağda zey­tin­ya­ğı­nın kul­la­nım alan­la­rın­dan bi­ri­si de tıp­tır. Per­ga­mon­lu Ga­le­nos, zey­tin­ya­ğı­nın mi­de­yi güç­len­di­ren, iştah açan bir gıda ol­du­ğu­nu vur­gu­la­mış­tır. Yine antik dö­nem­de zey­tin­ya­ğı mer­hem gibi ilaç­la­rın ha­zır­lan­ma­sın­da kul­la­nıl­mış, ay­rı­ca yara ve yanık te­da­vi­le­rin­de de uy­gu­lan­mış­tır.
KU­RAN-I KERİM’de zey­tin ke­li­me­si 4 su­re­de 6 defa geçer (Tin Su­re­si, Nur Su­re­si, En’am Su­re­si, Nahl Su­re­si). Tin Su­re­si “İncire ve Zey­ti­ne and olsun” diye baş­lar. İbra­ni­ce “zeyt” söz­cü­ğü, Arap­ça­da “ez-zeyt” e dö­nüş­müş, bu söz de Türk­çe­de zey­tin ola­rak kul­la­nıl­mış­tır.
De­li­ce Zey­tin­ya­ğı Fay­da­la­rı Ne­ler­dir?
De­li­ce zey­tin­ya­ğı­nın fay­da­la­rı: Özel­lik­le hücre ye­ni­len­me­si­ne yö­ne­lik­tir. De­li­ce zey­tin­ya­ğı, ancak doğal ola­rak ye­tiş­miş ağaç­lar­dan top­la­nan zey­tin­ler­den elde edi­le­bil­di­ği için ge­nel­lik­le ev­ler­de şifa ni­ye­ti­ne tu­tu­lan bir zey­tin­ya­ğı­dır.
Not: De­li­ce zey­tin ağacı ( doğal aşı ol­ma­yan do­ğa­da ken­di­li­ğin­den bü­yü­yen) ağaç­lar. De­li­ce zey­tin­ya­ğı­nın dü­zen­li tü­ke­ti­min­de ki­şi­nin ya­rar­la­na­bi­le­ce­ği fay­da­la­rı ise şu şe­kil­de­dir:
• 1-De­li­ce zey­tin­ya­ğı hücre ye­ni­len­me­si­ni hız­lan­dı­ra­rak il­gi­li kim­se­nin daha genç ve sağ­lık­lı gö­zük­me­si­ni sağ­la­mak­ta­dır.
• 2-De­li­ce zey­tin­ya­ğı özel­lik­le pros­tat kan­se­ri olmak üzere pek çok kan­ser tü­rü­ne karşı ko­ru­yu­cu fayda sağ­la­mak­ta­dır.
3-De­li­ce zey­tin­ya­ğı güç­süz saç kök­le­ri­nin güç­len­me­si­ni sağ­la­mak­ta­dır.
4-De­li­ce zey­tin­ya­ğı il­gi­li kim­se­nin diş­le­ri­nin daha beyaz gö­zük­me­si­ni sağ­la­mak­ta­dır.