Kitabım tanıtımı için yapılan basın toplantısında Didim Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Erbaş gazetecilere hoş geldiniz diyerek başladı. Muharrem Çetinel’in çok kıymetli bir çalışma yürüterek kitaplaştırdığını, Didim’in tanıtımına da katkı sağlayacak bir kültür eserini ortaya koyduğunu ifade etti. Çetinel’in; emeğini, yüreğini, bilgisini, zamanını ortaya koyduğunu, Ticaret Odasının da Didim’in kültür ve tarihinin kayıt altına alınması, gelecek nesillere aktarılması için bu kitabı desteklemeye karar verdiğini vurguladı.
Erbaş sözlerini şöyle sürdürdü “Kitabı bir kültür hizmet olarak Didim’e sunmaya karar verdik. Basım işlemleri başladı. Sizlerle bir araya gelip paylaşmak istedik. Muharrem Bey kitapla ilgili detayları ana hatlarıyla size izah edecek. 15 – 16 Şubat tarihlerinde Adnan Menderes Üniversitesi ile yapacağımız sempozyuma yetişmesini planlıyoruz. Sempozyumda Muharrem Bey'in de bir sunumu olacak. Biz de kitabı dağıtacağız. Didim'e hayırlı olmasını diliyoruz. Buna benzer çalışmaları Didim Ticaret Odası olarak desteklemeye devam edeceğiz. İngilizce ve Türkçe olmak üzere iki dilli bir kitap olacak. Başlangıç olarak 1000 adet bastırıyoruz. İhtiyaç halinde tekrar çoğaltabiliriz. Yaptığımız sempozyumun sonuçlarını da önümüzdeki dönemde kitaplaştıracağız. Geldiğiniz için teşekkür ediyorum emeği için teşekkür ediyorum”
Basın Toplantısına katılan Didim Ticaret Odası Meclis Başkanı Eda Yücel İlhan da “kitabın yazarı Muharrem Çetinel ve destekleyen Ticaret Odası Yönetimine teşekkür ediyor ve tebrik ediyorum” dedi
Ticaret Odası Başkanı Hilmi Erbaş ve Yönetim Kuruluna teşekkür ederek sözlerine başlayan yazar Muharrem Çetinel kitap hakkında bilgilerini şöyle paylaştı. “Didim’in yerlisiyim. Yoran Köyü ve Didim benim için, içinde doğduğum, büyüdüğüm, bildiğim bir konuydu. Mimar Sinan Üniversitesinde lisans eğitimini tamamlayarak aynı üniversitede yüksek lisans yaptım. Tez konusu olarak da Yoran Köyü’nü seçtim. Şaşırtıcı bir şekilde mimarlık üzerine hiç çalışılmamış, değerlendirilmemişti. Araştırmam çok uzun sürdü. Bir senede bitmesini planlarken iki buçuk yıl süren çalışmayı Ekim ayında bitirerek mezun oldum. O dönemde çok fazla eski fotoğrafı topluyordum. Didim ile ilgili yüzden fazla kaynak inceledim. Referanslarda da bu kaynakları belirttim. Çalışmamı insanlar merak ediyordu. Hem topladığım eski fotoğrafları insanlar görsün, hem de ilginç bulduğum bilgileri öğrenebilsin fikriyle kitabı oluşturdum. Destek talebiyle Ticaret Odasına önerdim. Sağ olsun, Yönetim Kurulu olumlu buldu.
Mübadele öncesinde Didim'de ataları yaşamış Rumlar bir araya geldikleri bir oluşum kurmuşlardı. Belirli sürelerde bir araya gelip sempozyumlar düzenliyorlardı. Kitap için bu kişilerin bilgilerinden faydalandım. Bu bilgiler sadece Yunancaydı. Buradan göç eden Rumların yazdığı burayı anlatan 2 adet kitaptan da faydalandım. Türkçe veya başka bir dilde hiçbir kitapta bahsedilmemişti. Didim’le ilgili çok fazla kaynak paylaşımında bulundular. Böylelikle Yoran’ın mübadele öncesi dönemine çok fazla değinmiş oldum. Bu Didim'de yaşayanlar ve yerliler tarafından çok fazla bilinen bir konu değil. İkinci olarak da Alman kazı ekibi bana çok fazla yardımcı oldu. Edindiğim bilgileri teyit için onlara İngilizce metinler oluşturarak gönderdim. Bu mantıkla ilerledim. Böylelikle elimde iki dilli bir metin oldu.
Yoran köyünde geleneksel mimariden bahsettim. Köy ne zaman kuruldu ne zaman gelişti, Rumlar yerleşmeden önce bir yaşam var mıydı, varsa kimler vardı? gibi bilgilerden tarihsel kısmında bahsettim. Geleneksel mimari dediğim kısım Rumların buraya yerleşmesinden sonra başlıyor. Devamında mübadelede bizim büyük dedelerimiz buraya gelmiş. O süreçten de bahsederek günümüze kadar Yoran’ın nasıl gelişim gösterdiğini anlattım. Mahallelerin Rumlar döneminde ve mübadele sonrasında nasıl isimlendirildiğini anlattım. Limanlar ve yolları inceleyerek ulaşımı anlattım. Dini yapıları inceledim. Sadece tapınak çevresinde 6 adet kiliseyi haritalandırdım. Köyün çevresinde de eski haritalarda yer verilen 30'a yakın kilisenin yerini arayışa girdim. Günümüz haritaları ile karşılaştırarak 10 küsür tanesini bularak kitapta yer verdim. Altınkum’un imara açılmadan önceki fotoğrafları, imar heyetinin gelişini, turizme açılması süreçlerini tespit ederek kitapta yer verdim. Çok sayıda fotoğraf ve gazete haberini inceledim. Aydın’daki İl Halk Kütüphanesinde araştırmalar yaptım. Temas kurduğum kişilerden yeni bilgiler aldım ve bunları ekledim.
Didim’in en büyük değişimi gösterdiği dönem Balat depreminin olduğu dönem. Depremden sonra Didim’in kaderi değişiyor. Yenimahalle imara açılıyor, Altınkum’da da sahil sitesi yapılmasına karar veriliyor. Önemli bürokratlar da burada ev sahibi oluyor. Bu dönemi araştırırken 1955'ten 1960'a kadar gazete haberlerini inceledim. Bu bölge ile ilgili olan tüm ilginç haberleri bulup kitapta yer verdim.
Kitabımdaki bilgilere yazılı kaynak gösterdim. Kitapta çok fazla atıf var. Hangi kaynaktan hangi sayfadan hangi resmî belgeden alındıysa belirterek daha derin bir okuma yapmak isteyenlerin faydalanmasını istedim. Sözlü tanıklık olarak tespit ettiğim bilgiler de var ama hepsine dipnotlar açtım” dedi. Destek veren herkese teşekkür etti.
Başkan Hilmi Erbaş kitabın basımından sonra ilgi duyan okuyucularla birlikte; kamu kurumları, basın mensupları, Valilik, kazı ekibi, Kültür ve Turizm Bakanlığı, müzeler ve diğer ilgili kurumlarla da paylaşılacağını söyledi.
HABER: ELİF DİKBAŞ
