KAHRAMANMARAŞ BAYINDIRLIK VE İSKAN MÜDÜRLÜĞÜNDEN ALINAN BİLGİLERE DAYANARAK, BÖLGEMİZİ ÇEVRELEYEN FAY HATLARI
FAY NEDİR: Yerkabuğunu oluşturan kayaçların bir yüzey boyunca kırılması ve oluşan iki parçanın birbirine göre göreceli olarak yer değiştirmesidir.
TÜRKİYE ÜÇ FAY HATTI ÜZERİNDE yer alıyor
1-Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF),
2-Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF)
3-Batı Anadolu Fay Hattı (BAF)
DOĞU ANADOLU FAY HATTI (DAF)
580 km. uzunluğunda olan Doğu Anadolu Fay hattı, uzunlukları 50 ile 145 km arasında değişen 6 parçadan oluşmaktadır. Bu parçalardan coğrafyamızı ilgilendiren bölümleri şunlardır:
a) Çelikhan- Gölbaşı
b) Gölbaşı- Türkoğlu
c) Türkoğlu- Ceyhan
ÇELİKHAN – GÖLBAŞI FAY PARÇASI
50 km uzunluğunda olan fay, en son 6 Şubat 2004 tarihinde kırılmış ve 5,1 büyüklüğünde (orta büyüklükte) deprem meydana gelmiş, bunun sonucunda, Adıyaman ve Çelikhan’da 7 kişi ölmüş, 24 kişi yaralanmıştır. Deprem, Adıyaman, Malatya ve Kahramanmaraş’ta toplam 824 yapıda yıkık ve ağır hasara, 2539 yapıda orta, 4705 yapıda az hasara sebep olmuştur.
GÖLBAŞI – TÜRKOĞLU FAY PARÇASI
90 km. uzunluğunda olan fay hattı, üzerinde meydana gelen en son deprem üzerinden 492 yıl geçmiştir. Kahramanmaraş İl merkezinin güneyinden geçen fay (10 – 15 km), Türkoğlu, Pazarcık, Çağlayancerit ve il merkezini birinci derece deprem bölgesi durumuna getirmiştir. İl çevresinde en büyük sismik boşluk oluşturan bu fay hattının 200 yıllık dönemde, 7,6 büyüklüğünde deprem kabiliyeti olduğu kabul edilmektedir.
TÜRKOĞLU - CEYHAN FAY PARÇASI
100 km uzunluğunda olan bu fay üzerinde tarihte 5- 9 büyüklükleri arasında pek çok deprem meydana gelmiştir. En son 27 Haziran 1998 Ceyhan depremi ile aşağı kısım kırılmıştır.
ÖLÜ DENİZ FAY HATTI
Bölgemizi ilgilendiren bir başka fay hattı da, Ölü Deniz Fay Hattı’dır. Güney Afrika’dan başlayan bu fay hattı, 500 km. uzunluğunda olup Hatay İlimizden ülkemize girip Kuzey- Güney doğrultusunda uzanarak Kahramanmaraş’ın güneyinden Doğu Anadolu Fayına birleşmektedir. En büyük aktif faylarımızdan biri olan bu fay, tarihte 6,8-7,8 büyüklüğünde depremlere neden olmuştur. 1905 yılından günümüze kadar suskun olan bu hat üzerinde önemli derecede sismik boşluk oluştuğu gözlenmektedir. TÜBİTAK MAM yer Bilimleri Araştırma Bölümü, bu fay hattının 200 yıllık dönemde 7,3 büyüklüğünde deprem yapma kabiliyeti olduğunu belirtmiştir.
ELBİSTAN FAY HATTI
75 km uzunluğunda olan Elbistan Fay Hattı, henüz kırılmamış bir fay. Nurhak İlçesinin kuzeyinden başlayıp, Göksun İlçesinin batısına kadar uzanır. Doğu Anadolu Fay Hattı’nın bir yan kolu olan bu fay, 5-6 büyüklüğünde depremlere neden olmuştur. Kendi merkezinde güçlü deprem 1962 yılında deprem fırtınası olarak yaklaşık kırk gün boyunca Nisan ve Mayıs aylarında sürmüştür. Son yıllarda hemen doğusundaki Sürgü Fayı'nda ise 5 Mayıs 1986'da 5.8 bir ay sonra 6 Haziran 1986'da da 5.6 büyüklüğünde iki deprem meydana gelmiş. Sürgü Fayı'nın hemen kuzeyinde ona dik gelen 100 kilometre kadar uzunluğa sahip doğrultu atımlı Malatya Fayı var. Kuzeydoğuya doğru uzanan Ovacık Fayı da büyük deprem üretme potansiyeline sahip. Ayrıca Elbistan çevresinde, dünyanın en uzun çöküntü hendeği olan KOR çukurunun atım damarı ve Elbistan diri fay hattı ( Elbistan ‘da adını taşıyan kısa aktif bir fay hattı mevcuttur.) bulunur ve ikinci derecede deprem kuşağında yer alır.
Bölgemizin çevresinde ki fay periyotlarının(dönem) yüksek olması maalesef, toplum olarak rehavete kapılmamıza neden olmaktadır. Bunlar yaşamımızın gerçekleridir, korkarak değil öğrenerek ve tedbirler alarak yaşamasını öğrenmeliyiz.
06.02.2023 Pazartesi Günü saat 04.17 de Pazarcık merkezli 7.7 büyüklüğünde ve aynı gün saat 13,24 de Elbistan merkezli 7.6 büyüklüğünde depremler meydan gelmiştir. Anadolu’nun depremler tarihinde aynı gün iki büyük deprem olmamıştır.
Bu depremlerin özelliğini Yerbilimci/Prof. Dr Cenk Yaltırak öğreniyoruz.
PROF. DR CENK YALTIRAK: Şimdi size kısaca herkesin anlayabileceği sadelikte dünkü 2 depremin aslında kaydedilen 7.7/7.6 değil, şiddet/enerji boşalımı parametresine göre 11 şiddetinde olduğunu anlatmaya çalışacağım. Depremde gerçek güç tanımlaması ve ölçümü yeryüzüne yakınlığı ve süresine bakılarak hesaplanır. Bu ana kriter'e göre bakınca "9 saat gibi çok kısa bir zaman aralığında" 7'nin üzerinde aynı bölgede deprem olduğu bugüne kadar dünyada hiç görülmemiş ve yaşanmamış bir olay.
Dünkü yaşanan iki deprem birbirine (30 km) yan yana sayılabilecek bir lokasyonda olmuştur. Bu da bugüne kadar görülmüş bir şey değil. Burada birçok cahil, bilgisiz ve kötü niyetli insan Japonya'daki yaşanan 9 şiddetinde ki depremle bunu ölçüyor. Japonya'daki deprem; kıyıdan 110 km. açıkta, okyanusun 28 km. altında yaşanmıştır. Bizim depremimiz ise yeryüzüne sadece 7 km. gibi çok çok yakın mesafe de olmuştur. İkinci önemli aradaki fark ise, iki depremin arasındaki süredir.
Japonya'daki deprem 36 saniye, 06.02.2023’de yaşanan depremler ise toplamda 103 saniye gibi bugüne kadar yaşanmamış bir uzunlukta sürmüştür. Bu o kadar büyük ve şiddetli bir deprem ki Trabzon'dan Hatay'a (885 km) Eskişehir'den Kars'a kadar (1340 km) büyük bir coğrafyada çok ciddi şekilde hissedildi.
Peki, bu depremin yıkım gücünü bilmeyenlere nasıl gösterebiliriz? 8 şiddetindeki bir deprem 60 megatonluk bir atom bombası kadar enerji üretir. 06.02.2023 tarihli iki deprem 7.7 ve 7.6 şiddetindeydi. Şu an dünyadaki en güçlü nükleer savaş başlığı sadece 2 megaton! İşte bu kadar büyük coğrafyada, bu kadar etkili olmasının sebebi yere yakınlığı ve çok uzun sürmesindendir. Yani bu deprem deprem; 120 megaton güç çıkışı ile tarihte görülmemiş bir enerji boşalmasına sebep olmuştur. (60 en güçlü nükleer bomba gücünde) "2 megaton ne demek, yıkıcı güç olarak ne yapar" sorarsanız; Japonya Nagazaki'ye atılan atom bombası 1.2 megaton gücündeydi. İşte biz arka arkaya "tarihte eşi benzeri yasanmamış devasa büyüklükte" iki deprem yaşadık. Bunları bilelim ve "lütfen paylaşalım" ki insanlar bilgi kirliliğinde dezerformasyona maruz kalmasınlar.
Son 200 senede Türkiye'de 13 tane 7'nin üzerinde deprem yaşanmış. İlk defa 9 saat arayla bu kadar şiddetli 2 deprem bu coğrafya da meydana gelmiş. Daha önce böylesi hiç olmamış, görülmemiş! Bu bir ilk. İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü Başkanı/Carlo Doglioni: "Türkiye, 30-40 saniye içinde üç metre hareket etti! Bu daha önce yaşanmış, görülmüş bir durum değil. Bu o kadar güçlü ve şiddetli bir deprem ki yıkılan binaların hepsi depremin enerji dalga boyunun gittiği yöne doğru yıkılmış. Maraş'ın dağ silsilesinde yaklaşık 40 km'lik bir yarık oluştu. Bu olağanüstü bir durum. Türkiye 3 metre Arap Yarımadası'na doğru kaydı. Kahramanmaraş’taki depremler o kadar şiddetliydi ki Grönland ve Danimarka’da da hissedildi."
HAYATTA EN HAKİKİ GERÇEK BİLİMDİR….