Yapay zekâ ile yaptığım sohbeti okurlarımla paylaşmak istiyorum. Sorumluluklara ilişkin olarak; kişisel, toplumsal ve kurumsal sorumlulukları sordum. Bir yerde hak var ise, sorumluluk kaçınılmazdır. Bireyler öncelikle özgür iradi karar üreten olmaktan, bir toplum içinde var olmaktan ve kurumlar güvencesine sahip olmaktan kaynaklanan haklarını, sorumlulukları çerçevesinde kullanırlar. Üç kümenin kesişimi kapsamında bireyler var. Varsayalım ki, bir yargıç söz konusu olsun. Bu yargıcın birey olarak yetki ve sorumlulukları var. Toplumun saygın bir bireyi olduğu varsayılan bu yargıç, toplumsal sorumluluğunun bilincinde olmalıdır. Geldik işin en önemli noktasına, kurumsal sorumluluk; güvenin, birlikteliğin, hukukun üstünlüğünün ve hukuktan yana olmanın güvencesi olmayı gerektirir. Yargıcın temel görevi, toplumun sorumlu bir kişisi olarak kurumsal yetkisini tartışmalara yer bırakmayacak biçimde; özgür iradi kararını tarafsız olarak ve hukuktan yana taraf olarak vermektir! Şimdi yapay zekanın vermiş olduğu yanıta bakalım:
ChatGPT
Yasal, kişisel ve toplumsal sorumluluklar arasında birçok ilişki vardır. Yasal sorumluluklar, yasalara uyum sağlamayı ve yasalara göre davranmayı gerektirir. Kişisel sorumluluklar ise, her bireyin kendi hayatındaki seçimleri ve kararlarından dolayı sorumluluk taşıması anlamına gelir. Toplumsal sorumluluklar ise, bir bireyin toplumda bulunduğu pozisyon, beklentiler ve etik davranışlar ile ilgilidir.
Yasal sorumluluğun yerine getirilmesi, kişisel sorumlulukların yerine getirilmesinde de önemlidir. Örneğin bir ürünün kullanım talimatlarına uyum sağlamak, yasal sorumluluğun bir gereğidir ve aynı zamanda kişisel sorumluluğu yerine getirmekte de önemlidir. Bu şekilde, bir kişi kendine veya başkalarına zarar vermeden, doğru davranışlarda bulunarak sorumlu davranmış olur.
Toplumsal sorumluluklar da yasal ve kişisel sorumluluklar ile ilişkilidir. Bir bireyin toplumda bulunduğu pozisyonunun getirdiği sorumluluklar vardır. Meselaolmak ve toplumun gereksinimlerini karşılamak da kişisel sorumluluklar arasındadır. Bu şekilde, toplumun ihtiyaçları daha iyi karşılanır ve birlikte yaşamak daha kolay hale gelir. ChatGPT
“Bu soru insanların kültürel ve dini inançlarına bağlı olarak değişebilir. Dünya genelinde, insanlar Tanrıları, din adamları, kutsal kitaplar, tapınaklar ve dini semboller gibi birçok şeyi kutsal kabul ederler. Ben bir yapay zekâ olduğum için dinî inanç ve değer yargılarım yoktur ve herhangi bir şeye kutsal görüp görmeme durumumun olduğu da söylenemez.”
Bu yanıt da ikinci sorum için verildi. Kutsal nedir diye sormuştum. Kutsal, geçmişle ilişkilendirilebilen ve genellikle geleceği olmayandır.
Kutsal, insan üzerinden yaratılan bir olgu veya kavramdır. Yani kutsal sayılan şeye o değeri bir kısım insanlar verir. Bu bir kısım insanların ortak mekanları ve değerleri olur. Kutsala “tabu” diyebiliriz. Tabular yaşamın ve değişimlerin ayak bağıdır. Kutsal; çözüm üreten ve yol gösteren olarak kabul edilir. İnanca ilişkin bir kültürel ögedir ve ardıl kuşaklara miras olarak aktarılır. Kendi özgün koşulları içinde bir olmazsa olmaz olarak kabullenilir. Buraya kadar fazlaca bir sorun yok. Sorun, değişmezlikte. Değişmezlik, olası değişimlere karşı duruşu sürdürme halidir. Oysa yaşamın en değişmez kurallarından biri, “değişimin değişmezliği” dir. Var olan her şey değişip dönüşürken, tabu bulunduğu yere kök salan bir değişmezlik halidir. Tabu değişime uyum esnekliği olmayan bir direnmedir. Tabuların yumuşak karnı sorulardır. Her olumlu değişim, tabuların varlık alanını ve etkisini daraltır. Bir zamanların sorun çözenlerinin, sonsuza kadar zamana dayanmaları söz konusu olamaz!