Genel seçim yaklaşırken milletvekili adaylarının ve gelecek yıl yapılacak yerel seçimde başkan adaylarının Didim için sunabilecekleri en uygun vizyonu işaret edecek söylem; “Didim’i marka şehir yapacağız” söylemidir. Söylemde kalmayıp seçimden sonra da çalışmalara başlanmalıdır. Marka kent olmayı Didim hak ediyor ve Didim’in buna ihtiyacı var.
Didim çok sayıda harikalara ve zenginliklere sahip bir kent.
Didim’in doğadan gelen harikaları; Akdeniz’deki mükemmel konumu, yarımada olması, ideal eğimde geniş arazisi, Bafa Gölü (Tabiat Parkı), koyları, mükemmel kumsalları, pırıl pırıl deniz suyu, Akdeniz ikliminin en güzel tipi, Zeytin bahçeleri,
Didim’in tarihi harikaları; Milet tarihi kent kompleksi, Apollon Tapınağı ve bağlantılı tarihi yapılar, Pre- Sokratik filozofları, Tarihi Latmos Dağı, İyonya ve Karia coğrafyası,
Didim’in kültürel zenginlikleri; Yoran Köyü, Balkan Mübadilleri, Alevi Bektaşi geleneğinden gelen ve Didim’e yerleşen vatandaşlarımız, Yukarı Mezopotamya ve Doğu Anadolu kültürünü taşıyan ve Didim’e yerleşen vatandaşlarımız, Ege Bölgesi’nin özgün Yörük ve Türkmen kültürünün temsilcileri, İngiliz-İskoç kökenli yerleşikler veya yazın gelenler... Gelenekselleşmiş festivaller; Vegan Festivali, Yazarlar Festivali, Lavanta Hasadı Festivali,
İlk safhada akla gelen bu zenginliklerin başka bir değişle “değerli farklılıların” ya da marka niteliklerinin aynı şehirde olması ülkemizde çok az rastlanan bir durumdur.
Didim; henüz kaybedilmiş, geç kalınmış bir şehir değil, sahip olduğu değerli farklılıkların uygun kombinasyonu ve belirlenen prensiplere uygun olarak “planlı ve estetik” şekilde marka şehir olma yolunda gelişebilir: Bu yolla zenginlikleri ve değerleri daha iyi korunabilir, turizm geliri artar, istihdam artar, daha cazip hale gelir.
Marka Kent nedir?
Marka; seçkin ve farklı özellikleri nedeniyle ilgi gruplarında başlı başına değer ifade eder. Orijinaldir, güven verir, seçkindir, kaliteyi simgeler, alışkanlık yaratır.
Marka Kentler de; sayılan özellikleri ve duyguları güçlü bir şekilde insan zihninde uyandıran, turizm tercihlerinde, yerleşme tercihlerinde, turizm yatırımlarında öne çıkan, mimarisi özellikli, imajı güçlü, çekici, yaşanabilir, etik kuralları olan, estetik şehirlerdir.
Kentin; olumlu ve güçlü imajı, ünü, ziyaret edilir hale gelmesi, yatırımlar için çekiciliği ve nihayet üretken hale gelip zenginleşmesi birbiri ile bağlantılıdır. Kentin sahip olduğu marka nitelikleri, hedef kitlenin zihninde şehirle ilgili olumlu algılar oluşturur.
Marka kent olmakla; turist ve ziyaretçi sayısı artar, kentin geliri ve istihdamı artar, sanat etkinliklerinin, toplantı, konferans ve seminerlerin yapıldığı yer haline gelir, turizm hizmeti değerinden pazarlanabilir, mesleğinde seçkin insanlar, entelektüeller ve sanatçılar kente yerleşir onların varlığı bile başlı başına şehre değer katar, şehirde oturanlar yaşadığı mekana daha fazla değer verir moral ve koruma duygusu gelişir. Doğal dokuyu, tarihi ve kültürü tahrip riski olan tesis ve faaliyetlere karşı büyük bir direnç korumaya yönelik savunum mekanizmaları oluşur.
Ülkemizdeki marka kent örneklerine baktığımızda farklı nitelikleri olduğunu, zamanla da iyi yönetimle ilişkili olarak gelişebildikleri gibi yapılan hatalarla özelliklerini kabettiklerini görürüz. Bodrum, Halikarnas Balıkçısı ve Zeki Müren’in katkılarıyla ve tarihi dokusu ile marka şehir olmuştur. Erdek bir zamanlar turizmin marka şehri idi, yanlış kıyı kullanımı ve rekabet etmedeki başarısızlığı ile marka özelliğini yitirdi, betonlaşan Kuşadası da aynı şekilde. Buna karşın belediyenin öncülüğünde tarihi dokusu ortaya çıkarılan ısrarla korunan Safranbolu marka şehir olmaya devam ediyor. Beypazarı ve Amasra da aynı şekilde. Gaziantep, gastronomi markasıdır. Hatay, kültür ve tarih kenti olarak markadır. Antalya tarih ve turizmin en güzel marka kentidir. Şirince, tarih ve ürün bağlantısını kurarak markasını oluşturmuştur. İzmir; tarihi, özgür yaşam tarzı ve yerleşik entelektüel insan dokusu ile özgür yaşam özleminin sembol ve marka şehridir. Eskişehir, öğrenci yaşamını kolaylaştıran kaliteli belediyeciliğin marka şehridir.
Didim’i marka kent yapmak için siyaset üstü bakış ve işbirliği gerekli
Didim’in marka kent olması için kent markalaşması sürecini yönlendirmek ve paydaşların koordinasyonunu sağlamak üzere tüm süreçlerde katılımcı bir yaklaşım izleyerek stratejik nitelikli siyasi kaygılardan uzak kalarak Marka Kent Dönüşüm Modeli oluşturmak, bu modele kesinlikle uyum ve uygulama birliği sağlanması gereklidir.
Türkiye’de kent yönetimleri, “merkezi yönetim” ve “yerel yönetimler” şeklinde örgütlenmiştir. Kente ilişkin mahalli müşterek nitelikteki hizmetler belediye tarafından görülür. Merkezi yönetimin taşra teşkilatları ve il özel idareleri de kent yönetiminde ayrı yetkilere sahiptir. Bu durum bazen uyum sorununa ve sürtüşmelere neden olmaktadır.
5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun 14. maddesinde belediyenin görev ve sorumlulukları şu şekilde sıralanmıştır: “İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; parklar ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır.”
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa göre Büyükşehir belediyelerinin özetle görev ve yetkileri “imar plan ve uygulamaları ile çevre düzenleme ve koruma, ağaçlandırma, kentsel dönüşüm, arsa ve konut üretimine; ruhsatlandırma, izin, belediye kolluk(zabıta) faaliyetleri; ulaşım, toplu taşıma ve trafiğin düzenlenmesine; yol yapım, bakım, onarımı ile cadde, sokak, meydan ve bulvar gibi yerlerin numaralandırılması ve isimlendirilmesine; toplum sağlığına; kültür, sanat ve din hizmetlerine, sporun ve sporcunun teşvikine; vatandaşların sağlıklı gıda ve su kaynaklarına ulaşmasını sağlamaya, mezarlık ve defin işlemlerine; dezavantajlı gruplara yönelik sosyal yardım ve sosyal hizmetler sunulmasına ilişkin görev ve yetkilerdir.”
Valilik ve Kaymakamlıklara bağlı müdürlükler de 5442 sayılı İl İdaresi kanunu ve diğer ilgili kanunlar çerçevesinde; “İl sınırları içinde sağlık, tarım, sanayi ve ticaret; ilin çevre düzeni plânı, bayındırlık ve iskân, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; ilk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetlerin yapılmasıyla görevli ve yetkilidir.”
Temel kent yönetimi mevzuatı bu şekilde olup kentin şekillenmesi ve kent yaşamının kaliteli bir şekilde sürdürülebilirliği yukarıda sayılan yetkilerin koordineli kullanımına bağlıdır. Kentin marka kente (marka şehire) dönüşümü de her kademede birlikte hareket edebilmeyi gerektirir. Kentin bayındırlığı, hizmetleri ve dönüşümü daha çok yerel yönetimlerin yetkisinde olmakla beraber marka kent oluşturmada uygulama birliği için mülki amirlikler ve yerel yönetimlerin koordinasyon içinde yetki kullanımı şarttır.
Marka Kent dönüşümünde Valilik Makamının rolü ve geniş katılım sağlanması
Sayın Aydın Valisi’nin önderliğinde Didim Kaymakamının takibinde Didim Belediyesi’nin ana aktörü ve yürütücüsü olduğu, üniversitelerden uzmanlar, diğer kurumlar ve sivil toplum kuruluşlarının katılımcı ve destekleyici olduğu, halkın aktif katılımının sağlandığı marka kent stratejileri oluşturma toplantılarıyla dönüşüme ait ilkeler, kurumların rolleri ve gereklilikler tespit edilebilir. Hizmet satın alması ile detay analizler sonucunda Marka Kent Dönüşüm Modelinin nihai teknik şekli de verilebilir. Bu sayede, kentin marka değerinin oluşturulmasına ilişkin uygulamaya yönelik çalışmalara ilk adım atılmış olacaktır.
Yukarıda bahsedilen çalışma ile doğal güzellikler, tarih ve kültür zengini kentimiz Didim markasını bulmalıdır. Belirlenecek marka kent mottosu ve kent markasının seçilmiş simgesi ve simgeleri çerçevesinde tüm kurumların ayrı ayrı olmak üzere izleyecekleri dönüşüm detayını içeren uygulama modelleri de oluşturulabilir.