Osmanlı Devleti’nde başlangıçta hafta tatili yoktur. Diğer İslam devletlerinde olduğu gibi Osmanlı’da da namaz vaktinde kısa bir süre işe ara verme dışında Cuma günleri hafta tatili değildir. Osmanlı’da 1820’lerde tatil günleri Pazartesi ve Perşembe iken, 1830’lar da Pazar gününe alınmıştır. Osmanlı da değişik zamanlarda bazen Pazartesi, bazen Perşembe ve Salı, bazen de Cuma günleri tatil yapılmıştır.
SADRAZAM İZZET MEHMED PAŞA, işlerin yoğunluğunu ileri sürerek 1774’te hafta tatiline son vermiştir. II MAHMUD döneminde hafta tatili uygulaması yeniden başlatılmıştır. Bazı dairelerde Pazar ve Pazartesi, bazı dairelerde Perşembe tatil ilan edilmiştir. Fakat iki gün çalışılmamasının işleri aksatması yüzünden hafta tatili, haftada bir güne, sadece Pazar günleri tatil ilan edilmiştir. Mısır meselesi yüzünden hafta tatiline son verilmiş, bu meselenin çözümünden sonra Osmanlı’da yeniden Pazar günleri tatil yapılmıştır. 1839’da Tanzimat’ın ilan edilmesinden sonra yalnızca Perşembe günleri tatil edilmiştir. FATİH SULTAN MEHMED döneminden itibaren Medreseler de Salı günleri tatil edilmiştir. 17 Ocak 1842’de Müslüman memurlar için hafta tatili Perşembe’den Cuma’ya alınmıştır. Bu arada Hıristiyan memurlar Pazar günü, Museviler ise Cumartesi günü tatil yapmıştır. Böylece Osmanlı’da 19.’cu yüzyılda haftada üç tatil günü ortaya çıkmıştır.
19.’cu yüzyılda her bakımdan dışa bağımlı hale gelen, kapitülasyonlar, dış borçlar ve Duyunu Umumiye kıskacından adeta Batı’nın yarı sömürgesi olan Osmanlı, Hristiyan ve Musevilerin de Cuma günleri tatil yapmalarını sağlayacak, böylece iş gücünü artıracak bir kanuni düzenlemeye gidememiştir.
Daha sonra Osmanlı yıkılıp Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduktan sonra, bu karışıklığa son vermek için, 1923’TE İZMİR İKTİSAT KONGRESİ’NDE HANGİ DİNDEN OLURSA OLSUN BÜTÜN TÜRK VATANDAŞLARININ CUMA GÜNÜ TATİL YAPMASINA KARAR VERİLMİŞTİR. 2 Ocak 1924 tarih ve 394 saylı 14 maddelik Hafta Tatili Kanunu ile Müslüm-gayrimüslim tüm Türk vatandaşları için hafta tatili Cuma’ya alınmıştır. Bu 1935 yılına kadar sürmüştür. Hafta tatili 1935 yılında Cuma’dan Pazar’a alınmıştır. Gerekçesi de Mecliste yapılan görüşmelerde hafta tatilinin Cuma’dan Pazar’a alınmasının en önemli nedeni ekonomidir. Avrupa devletleri ile aynı dönemlerde tatil yapmanın zorunluğu olduğu vurgulanmıştır. Avrupa’da tatil Pazar günü olduğunda ticari ilişkilerimizde güçlük oluşmaması nedeniyle tatilin Cuma’dan Pazar’a alındığı TBMM tutanaklarında mevcuttur.
7 Mayıs 1935 tarih ve 2739 saylı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında ki Kanun’a göre hafta tatili Cumartesi saat 13.00’te başlayıp Pazar günü gece 24.00’te bitecektir.
1935 tarihli Hafta Tatili Kanunu 1974’e kadar devam etmiştir. 1 Temmuz 1974 tarihli bir kararla Cumartesi ve Pazar günleri resmi tatil olmuştur. Şu ana kadar bu yasa yürürlüktedir.
Sonuç olarak şu belirtmemizde yarar olduğunu zannediyorum: Dünya da ki tüm uygar ülkelerde hafta tatilleri genellikle Cumartesi ve Pazar olarak uygulanmaktadır. Kapalı bir toplum olarak gelişmenin mümkün olmadığı ortadadır. Dünyaya uyum sağlamak zorunluluğu vardır. Yoksa içe dönük bir devlet olarak, küçülmeye ve yıkılmaya mahkum olunur. Hatta bizim yaptığımız aynı şeyi Ruslar ve Çinlilerde yapmışlardır.
Faydalanılan Kaynaklar :
Osmanlı Tarihi (Prof. İ.Hakkı Uzunçarşılı Ankara 1972)
Türklerin Tarihi I-II.III.IV.V.VI. (Doğan Avcıoğlu)
Türkiye Tarihi I.II.III.IV.V. (Sina Akşin-Halil Berktay-Ümit Hassan-Ayla Ödekan)
İslam Ansiklopedisi –Türkiye Ansiklopedisi -Büyük Larousse Ansiklopedisi – Meydan Larousse Ansiklopedisi- Grand Master Ansiklopedisi – Dictionnaire Ansiklopedisi- Thema Larousse Ansiklopedisi - Yurt Ansiklopedisi