Federal Almanya Cumhuriyeti anayasa kabulünün 75. yıldönümünü
23 Mayıs 2024 tarihinde kutladı.
Üç gün süren kutlama süresinde üst düzey devlet erkanının katıldığı törenlerde anayasa önemi ve tarihi halka anlatıldı. Kamuya ait televizyon kanallarında Siyasal Bilgi niteliğinde yayınlarla vatandaşlar bilgilendirildi.
Alman Anayasası’nın tüm dünyaya örnek olacak kaliteli, çağdaş olması, yazılması, devlet organları tarafından uygulanması, Anayasa Mahkemesi’nin iyi denetlenmesi ve tarihten alınan derslerden dolayı, güncelliğini koruyor.
Birinci Paylaşım Savaşı sonrası, Alman halkının onur ve haysiyetine dokunularak, Versay Antlaşmasıyla ülke paylaşılır, işgal edilir.
İkinci Paylaşım Savaşı sonrası 8.5.1945 tarihinde Alman ordusu müttefiklere teslim olur. Almanya İmparatorluğu, Fransa, İngiltere, Amerika Birleşik Devleti (ABD) ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) tarafından işgal edilir.
1947 yılı aralık ayında SSCB batılı müttefiklerinden ayrılır ve böylece Soğuk Savaş Dönemi başlar.
Birinci Dünya Paylaşım Savaşı sonrası işlenen hatalar tekrarlanmaz. Zira bu hatalar Hitler rejiminin hazırlanmasına sebep olmuştur.
ABD’nin öncülüğünde Federal Batı Almanya Devletinin kurulmasına karar verilir. Batılı müttefiklerin isteği ön planda olmak üzere Anayasa Konseyine görev verilir. Yazılacak anayasaya demokratik, federatif ve temel insan haklarına uygun olma şartı konulur.
Konsey 65 kişiden oluşmuştur. Sadece dördü kadındır, çoğu hukuk bilim adamlarıdır. Hitler rejiminde muhalif olan, bazıları ülkeyi terk etmek zorunda kalıp, sürgünde yaşayanlardan seçilmiştir.
Doğu Almanya Cumhuriyeti’ni kapsamadığı için “Temel Yasa” geçici olarak geçerlidir. Ancak 146. Maddede belirtildiği gibi 31.8.1990 yılında iki Almanya’nın birleşmesinden sonra “Anayasa” adıyla daima geçerlidir.
Değişim veya ilâve gerekirse, Eyalet Parlamentoları oy birliğiyle kabul etmek zorundadır.
Anayasa 11 alt başlıkla 146 madde içermektedir. İlk bölüm Temel Haklar ile İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi maddelerine tamamen uymaktadır.
Yalnız Alman vatandaşı olanların değil, ülkede yaşayan bütün insanların onuru, şeref ve haysiyeti dokunulmazdır. Tüm devlet erki din, dil ve etnik kökenine bakmaksızın insan haklarını korumakla yükümlüdür.
Bu nedenle Alman halkı bu dokunulmaz ve devredilmez insan haklarını, yeryüzünde her insan topluluğunun, barışın ve adaletin temeli olarak tanır.
Neden Alman Anayasası’nın tüm dünyaya örnek olduğu yukarıdaki ifadelerle açıklanıyor.
Almanya Türk Toplumu 75 yaşındaki anayasanın 63 yılını yaşadığı halde, kutlama törenlerinde yok sayıldı. Törenlere bizden katılan olduysa bile görsel medyada görülmedi, yazılı basında yazılmadı.
Buna rağmen kanun ve kuralları ülkede yaşayan herkesin bilmesinde fayda vardır. Çocuk ve torunlarımızın okulda öğrendikleri siyasal bilimden haberdar olmalıyız.
Türkçe yayın yapan www.ha-ber.com ve WDR Türkçe Bölümü (Cosmo Radio) bu ihmali, açığı kapatmaya çalıştı.
Berlin-Brandenburg Türk Toplumu (TBB) nezdinde anayasayı 1999 yılında çeviren Alişan Genç’in önsözünde belirttiği gibi, Türkiye önem vermiş ve 1972 yılında Dr. jur. Şerfe Ünal, 1976 yılında Doç. Dr. Server Tanilli tarafından da çevrilmiş.
16.6.1999 tarihinde Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), Konrad Schuller’in yazdığı bir makalede, bu çeviriyle Almanya Türk Toplumu kalıcı olmaya karar verdiğinin kanıtı olarak ifade ediyor.
Kişisel kararlar, 1980 yılında Türkiye’de askeri darbeden sonra Alman vatandaşlığı için müracaatlarla, alınmaya başlanmıştı. O zaman hem Türkiye’de hem de Almanya Türk Toplumunda biraz yadırganıyordu.
TBB’de Kenan Kolat, Safter Çınar ve Dr. Ertekin Özcan gibi aktif başkan ve öncü düşünür üyeleri sayesinde Almanya’nın uzun yıllar sonra ABD, Kanada ve Avustralya gibi nihayet göç ülkesi olduğunu kabul etmesinde çok büyük katkıları olmuştur.
11. Alt başlığında 116. Madde Alman vatandaşlığını anlama süresi başlanınca Yabancı (Ausländer) kelimesi yerine Alman olmayanlar, olarak kullanıldı. Artık Almanya bir göç ülkesi olduğunu kabul etmek zorunda kalmıştı.
Anayasa’nın on bir bölümü sıralanınca içeriği daha kolay anlaşılabilir; Temel Haklar, Federasyon ve Eyaletler, Federal Parlamento, Federal Konsey, Hükümet, Federasyonun Yasama Yetkisi, Federal Yasaların Uygulanması, Mali Rejim, Savunma Hali, Geçici ve Son Hükümler.
Organları sıralamayla Federal Yapının izahı daha kolay olabilir; Federasyon, Eyalet Konsey, Federal Kongre. Halk Oylaması, Halk İstemi, Referandum organların işleyişini tamamlıyor.
Günümüzde Rusya ile Ukrayna savaşında NATO ve Avrupa Birliği üye ülkelerin Ukrayna’yı desteklemesi, silah yardımı ve askerlik hizmetinin yeniden zorunlu olması durumunda hepimizi yakından ilgilendiriyor. Onuncu bölümde savunma Hali 115. Maddeyi iyi inceleyip, anlamak zorundayız. Bu madde on bir alt maddeden oluşuyor.
Federal Almanya yaptığı kanunları uygulama ve denetleme yönünde Kurallar Ülkesi olarak dünya ülkeleri arasında yerini almıştır. Araştırmalarda görülüyor, ki Alman vatandaşları seyahatleri esnasında, vize alma konusunda tüm Gezegende hiçbir zorlukla karşılaşmazlar.
Kimlik ve pasaport taşıyıcıları ülke sınırlarında saygı görürler, endişe etmeden seyahat özgürlüklerini onurla kullanırlar.
Anayasa ve diğer yasaların kayda geçmesi önemlidir. Ama yazmayla iş bitmiyor, Cumhurbaşkanı, Başbakanı, Eyalet Başbakanları dahil kanun karşısında kadın erkek, siyah beyaz, işçi memur herkesin eşit muamele görmesi, yasaların uygulanması ve denetim organlarının işlevlerini kusursuz yerine getirmeleri de önemlidir.
Türkiye’de anayasa tartışmalarında fikir alışverişleri nesnel olmalı. Yalnız üst başlıkla gündem meşgul edilmeden, şeffaf bir şekilde vatandaşın anlayacağı dilde nesnel olarak tartışılmalıdır.
Hoşça kalın!
Kaynaklar:
Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası, Concept Verlag Berlin,
Çeviri: Alişan Genç
Makale, Konrad Schuller, Das Grundgesetz wurde ins Türkische übersetzt, FAZ 16.6.1999, S.7
Wikipedia, Parlamentarischer Rat
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi:
Prof.Dr. Cihat Karaali, Uyumluluk, Cumhuriyet Kitapları,
Sayfa: 98 – 105, [30 Madde]