Birmingham’daki çöp işçilerinin grevlerini ve sürecini günlerdir gerek yerel ve ulusal basın kanallarından gerekse de sosyal medya üzerinden yakından takip ediyorum.
1,2 milyon nüfusuyla Londra’dan sonra en kalabalık İngiliz şehri kabul edilen Sanayi Devrimi’nin doğduğu şehirlerden biri olan Birmingham farklı kültüre sahip insanların bir arada yaşadığı İngiltere’nin en kozmopolit işçi şehri. Şöyle ki otomotiv sanayiinin devlerinden kabul edilen Jaguar Land Rover , dünyanın en büyük çikolata üretim tesislerinden biri olan Cadbury fabrikası dahil inşaat ve yapı malzemeleri ayrıca ambalaj sanayide söz sahibi üretim tesislerine ev sahipliği yapan İngiltere’nin üretim merkezlerinden biri kabul edilen ve işçi sınıfının yoğun olduğu Birmingham’da 400 belediye temizlik işçisinin süresiz grevi ile başlayan süreçte biriken çöpler halk sağlığı açısından ciddi risk oluşturuyor.
Medyada çıkan haberlere ve yazılanlara göre yoğunlukla işçi sınıfı şehri olan Birmingham’da neredeyse İngiliz yok. Şehirde yoğun olarak Hint, Pakistan, Bangladeş, Karayip ve Afrika hatta Türk kökenli vatandaşlar yaşıyor ve kentin yaklaşık %22’si kendini Müslüman olarak tanımlıyor.
Şimdi bana diyebilirsiniz ki nasıl olur da dünyanın en önemli en zengin fabrikalarının olduğu bu çok renkli şehirde Birmingham Belediyesi kendisine bağlı olarak çalışan yaklaşık 400 çöp toplama çalışanına yeterli ödeme yapamıyor? Nasıl oluyor da Birmingham’da 400 belediye temizlik işçisi maaşlar ve iş koşulları konusundaki anlaşmazlık nedeniyle Birleşik Krallık ve İrlanda’daki işçi haklarını savunan Unite the Union sendikası öncülüğünde süresiz grev kararı aldı?
Burası çok daha ilginç ki Birmingham Belediyesi resmen iflas ettiğini açıklamış bir belediye. İngiltere’deki yerel yönetimlerin (belediyelerin) iflas ettiğini ilan etme mekanizması kabul edilen belediyenin giderlerini karşılayacak yeterli bütçesi kalmadığında yayınlanan “Section 114” bildirimini Birmingham Şehir Konseyi 5 Eylül 2023’te yayınlamış.
Birmingham Şehir Konseyi'nin iflas etmesinin temel sebepleri nedir diye merak ettiğimizde çok süreç çok daha ilginç hale geliyor.
İngiltere’de yerel yönetimlere ayrılan bütçeler 2010’dan sonra kesilmeye başlanıyor. Yine aynı yıllarda kadın çalışanlar erkek meslektaşlarıyla eşit ücret almadıklarını iddia ederek belediyeye karşı dava açıyorlar. Kadın çalışanlar Eşit işe Eşit Ücret Davalarını kazanınca Birmingham Belediyesi Kadın çalışanlara neredeyse 1 milyar sterline yakın tazminat ödemek zorunda kalmış ve ödeyememiş.
Birmingham Belediye’si yeni bir muhasebe ve yönetim sistemi kurmak için 20 milyon sterlinlik maliyet öngörüyor. Yeni kurulan muhasebe ve yönetim sistemi düzgün çalışmadığı için, finans yönetiminde büyük hatalara sebep olan bu muhasebe ve yönetim sistemi yüzünden maliyet 100 milyon sterline kadar çıkıyor.
Özetle İngiltere’nin en büyük ve en kalabalık belediyesi olan Birmingham büyük projelere büyük harcamalar yapıyor ama gelir yaratacak projelere yatırım yapamadığı için bütçe açığının büyümesi ile harcamalar kontrol edilemeyince Eylül 2023’te Section 114 bildirimi ile Birmingham Şehir Konseyi Resmen iflasını açıklıyor.
BİRMİNGHAM’DA 400 ÇÖP TOPLAMA İŞÇİSİ SÜRESİZ EYLEM BAŞLATTI. TÜM ŞEHİR ÇÖP İÇERİSİNDE.
Birmingham Belediyesi'nin iflası sonrasında, belediye maliyetlerini düşürmek için personel sayısını azaltmaya gitti. Haliyle çöp toplama işçilerinin iş yükü arttı ama beklendiği gibi maaşları artmadı. Uzun süredir durumdan memnuniyetsizliklerini ifade eden işçiler ve yetkili sendikaları eşit ücret ve iyileştirilmiş iş koşulları talep ederek maaş kesintileri ve bazı iş pozisyonlarının kaldırılması nedeniyle 11 Mart 2025 tarihinde süresiz greve başladı. Yaklaşık 400 işçinin katıldığı bu grev, şehrin sokaklarında çöp yığınlarının birikmesine sebep oldu. Fare ve diğer haşerelerin sayısında yaşanan artış halk sağlığı açısından ciddi riskler oluşturuyor.
Yaşanan grev ve çöp krizi sebebiyle şehirdeki artan kötü koku ve çevre kirliliğini ile beraber, popülasyonu artan farelerin ve haşerelerin şehirdeki elektrik kablolarını kemirerek yangın riski oluşturduğunun altını çizen, yeni salgın hastalıklara da açık davetiye çıkaran bu grev sürecinde uzmanlar, vatandaşlara çöp poşetlerini açıkta bırakmamaları, atıkları mümkünse kapalı kutulara veya konteynerlere koymaları ve eğer imkanları varsa yerel bir çöp toplama merkezine götürmeleri konusunda düzenli olarak uyarılarda bulunuyor.
Sendikanın açıklamasına göre Birmingham çöp işçilerinin çoğu 24.027 £ ila 25.992 £ arasında ve asgari ücretle çalışan işçilerin yıllık kazancı olan 23.795 £'dan biraz daha fazla maaş alıyor. Birmingham belediyesinin iflasını açıklamasının ardından çöp işçilerinin çalışma koşullarında yapılan değişiklikleri ve maaş kesintilerini gönüllü olarak kabul ettiklerini hatta yaklaşık 1.000 £ olan vardiya ücretinden de vazgeçtiklerini ifade ederek atık toplama ve geri dönüşüm çöp toplama kamyonunun arkasında güvenlikten sorumlu görevli pozisyonunun da kaldırılmasının ardından daha fazla maaş kesintisiyle karşı karşıya kaldıklarından şikayet eden Unite Sendikası Birmingham sakinlerine yaptığı açıklamada kamu emekçilerine kesinti yapan meclis üyelerinin kendilerine zam yaptığından şikayet ederek mevcut duruma itiraz ederek belediyenin adil bir ücret artışı sunarak sorunu çözebileceğini savunuyor.
İşçilerin sendikası soruyor. Belediye Başkanı mı? Meclis üyeleri mi? Çöpçüler mi? Kim iş başı yapmazsa şehir kaybediyor?
Sendika belediyenin grevi kırmak, zayıflatmak için yaptığı geçici işçi alımlarının yasadışı işgücü olduğunu, belediyenin bu tavrının doğru bir çözüm yolu olmadığını, hatta bu durum sebebi ile süresiz eylem kararı aldıklarını ifade ederken, yaşanan bu durumun 150 işçinin yıllık maaşının 8 bin sterlin azaltacağı için itiraz ediyor.
Belediye yetkilileri ise bu iddiayı reddediyor ve hizmetlerin yeniden yapılandırılmasının mali istikrar açısından zorunluluk olduğunu ifade ediyor. Birmingham Belediyesi (https://www.birmingham.gov.uk ) adresinden sizlerin de göremeyeceğiniz gibi, asla elleri böğründe bir başkan imajı ya da başkan imajı ile vatandaşı renkli fotolarla karşılamayan oldukça sade resmî web sitesi üzerinden konuya dair açıklamalarda bulunuyor. Birmingham Belediyesi yaptığı açıklamada “Şimdiye kadar gösterdikleri anlayış ve sabır için şehrimiz sakinlerine teşekkür ediyoruz. Sağlık ve güvenlik herkesin sorumluluğundadır. Yaşanan grev süresince planlarımız hakkında güncel bilgiler sağlamaya devam edeceğiz. 150 kişinin yılda 8.000 £ maaş kaybedebileceği iddiaları yanlıştır. 6.000 £'un biraz üzerinde kaybedebilecek personel sayısı 17 kişidir. Oluşan hizmet değişikliklerinden ücretleri etkilenen şu anda sadece 40 kişi var ve işçiler sendikanın politikasına uygun olarak altı ay boyunca maaş korumasına sahip olacaklardır. Sendikayı masaya geri dönmeye davet ediyoruz” diyor.
Bu arada belirtmek isterim ki 5 Mayıs 2022 tarihinde İngiltere’de gerçekleşen son seçimlerde Birmingham Şehir Konseyi’ni temsil eden 101 sandalyeden 65’i (%51,5 oy oranı ile) İşçi Partisi’ne ait. Belediye’nin resmi sosyal medya hesaplarında en az etkileşim alan paylaşım grev kararı, bu işçi şehrinde grev yapmak o kadar normalleşmiş ki işçilerin grevine özel yayınlar ya da ilgili sendikanın paylaşımlarının altına trol ordularının kışkırtıcı yorumları da yok. Şehirde çöp yığınları var ama yer yerinden oynamıyor. Merkezi hükümet tarafından kışkırtıcı beyanlar verilmiyor. İşçilerin direnişi sosyal medya marifeti ile açık açık siyaset malzemesi ya da baskı unsuru olarak kullanılmıyor. Grev kararı ile direnen işçilerle emniyet güçleri hiç karşı karşıya gelmedi. Birmingham halkı şehirde biriken çöplerden çok şikayetçi ama açıkça bu büyük işçi grevini destekleyenler olduğu gibi desteklemeyenler de var. Şehir konseyi yaptığı son açıklamada 200 kişi olan çöp toplama ekibinden 90 kişinin görevine devam ettiğini, bu nedenle halkın çöp kutularını belirlenen günlerde ve kurallarda dışarı koymaya devam etmesi gerektiğini açıklayarak sendikayı masaya geri dönmeye davet etti.
UK Birmingham’da 400 çöp toplama işçisinin başlattığı ve süresiz devam eden grevin yaz aylarına kadar devam edebileceği öngörülüyor.