5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) Özel Hükümler adlı ikinci kitabının “Topluma Karşı Suçlar” başlıklı üçüncü kısmının onuncu bölümü “Bilişim Alanında İşlenen Suçlar’a” ayrılmıştır.
TCK’DA BİLİŞİM ALANINDA TANIMLANAN SUÇLAR ŞUNLARDIR;
“Bilişim sistemine girme (Madde 243)”: Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir. Bu fiil bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir.
Girme fiili nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sisteme girmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
“Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme (Madde-244)”: Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Sistemdeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan,sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu fiillerin bir banka veya kredi kurumuna ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemi üzerinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Yukarıda yazılan fiillerin işlenmesi suretiyle kişinin kendisinin veya başkasının yararına haksız bir çıkar sağlamasının başka bir suç oluşturmaması hâlinde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
“Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması (Madde 245)”: Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçiren veya elinde bulunduran kimse, kart sahibinin veya kartın kendisine verilmesi gereken “kişinin rızası olmaksızın” bunu kullanarak veya kullandırtarak kendisine veya başkasına yarar sağlarsa, üç yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Bu suçun;
Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,
Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın,
Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,
zararına olarak işlenmesi hâlinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.
“Yasak cihaz veya programlar (Madde 245/A- Ek: 24/3/2016-6698/30 md.)”: Bir cihazın, bilgisayar programının, şifrenin veya sair güvenlik kodunun; münhasıran yukarıda bahsedilen suçlar ile bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenebilen diğer suçların işlenmesi için yapılması veya oluşturulması durumunda, bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
TCK’da BİLİŞİM ARAÇLARINDAN YARARLANILARAK İŞLENEN DİĞER SUÇLAR:
“Haberleşmenin engellenmesi (Madde 124)”: Kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı olarak engellenmesi halinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur
“Sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle hakaret (Madde 125/2)”: Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, -bu saldırının- mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
“Haberleşmenin gizliliğini ihlal (Madde 132)”: Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu gizlilik ihlali haberleşme içeriklerinin kaydı suretiyle gerçekleşirse, verilecek ceza bir kat artırılır. Kişiler arasındaki “haberleşme içeriklerini” hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
“Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması (Madde 133)”: Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları, taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın bir aletle dinleyen veya bunları bir ses alma cihazı ile kaydeden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Katıldığı aleni olmayan bir söyleşiyi, diğer “konuşanların rızası olmadan” ses alma cihazı ile kayda alan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesi suretiyle elde edilen verileri hukuka aykırı olarak ifşa eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve dörtbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.
“Kişisel verilerin kaydedilmesi (Madde 135)”: Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir. Kişisel verinin, “kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine”, ırki kökenlerine, “hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına” ilişkin olması durumunda verilecek ceza yarı oranında artırılır.
“Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme (Madde 136)”: Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
“Verileri yok etmeme (Madde 138)”: Kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olanlara görevlerini yerine getirmediklerinde bir yıldan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
“Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle hırsızlık (Madde 142/2-e)”: Hırsızlık suçunun Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
“Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle nitelikli dolandırıcılık (Madde 158/1-f)”: Dolandırıcılık suçunun nitelikli hallerinde üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. Ancak, Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi halinde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz
DİJİTAL DELİLLER
Dijital delil: Dijital/sayısal ortamlarda oluşturulan, saklanan, depolanan, iletilen her türlü dijital/sayısal bilgiler olabilir.
Dijital verilerin kanıt/delil olabilmesi için;
• Elde edilecek verinin şüphe altındaki konuyu açıklığa kavuşturacak akla uygun nitelikler içermesi gerekir.
• Delil ile açıklığa kavuşturulmak istenen maddi gerçek arasında mantıksal bir bağlantı olmalıdır.
• Sunulan delillerin sonradan değişmemiş değiştirilmemiş olması gerekir.
• Delillerin yasal şekilde elde edilmesi gerekir.
• Delillerin herkes için anlaşılabilir olması gerekir.
• Mahkemeye sunulan delil niteliğindeki bulgulara herkes tarafından farklı yer ve zamanlarda aynı yöntemlerle ulaşılabilmelidir.
Dijital delillerin elde edilmesi, incelenmesi, olayla ilgisinin raporlanması, açıklanması uzmanlık gerektiren işler olduğundan ilgili birimlerin elde ettiği deliller savcılıkça ya da mahkemece, bilirkişiler ve uzman kurumlar aracılığıyla da açık ve anlaşılır hale getirilir.
SORUŞTURMA SÜRECİ NASIL YÜRÜTÜLÜR?
Dijital suçlarda delil elde etme ortamı bilgisayarlar, mobil cihazlar, kayıt ortamları, serverlar, bellekler vb.dir. Bu nedenle inceleme bu ortamlarda yapılır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda; “Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma” Kanunun 134. maddesinde düzenlenmiştir. Bu Maddeye göre;
(1) Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturmada, “başka surette delil elde etme imkânının bulunmaması” halinde, “Cumhuriyet savcısının istemi üzerine” şüphelinin kullandığı bilgisayar ve bilgisayar programları ile bilgisayar kütüklerinde arama yapılmasına, bilgisayar kayıtlarından kopya çıkarılmasına, bu kayıtların çözülerek metin hâline getirilmesine “hâkim tarafından” karar verilir.
(2) Bilgisayar, bilgisayar programları ve bilgisayar kütüklerine şifrenin çözülememesinden dolayı girilememesi veya gizlenmiş bilgilere ulaşılamaması halinde çözümün yapılabilmesi ve gerekli kopyaların alınabilmesi için, bu araç ve gereçlere elkonulabilir. Şifrenin çözümünün yapılması ve gerekli kopyaların alınması halinde, elkonulan cihazlar gecikme olmaksızın iade edilir.
(3) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoyma işlemi sırasında, sistemdeki “bütün verilerin yedeklemesi” yapılır.
(4) “İstemesi halinde”, bu yedekten bir kopya çıkarılarak şüpheliye veya vekiline verilir ve bu husus tutanağa geçirilerek imza altına alınır.
(5) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine “el koymaksızın da”, sistemdeki “verilerin tamamının veya bir kısmının kopyası alınabilir”. Kopyası alınan veriler kâğıda yazdırılarak, bu husus tutanağa kaydedilir ve ilgililer tarafından imza altına alınır.
Savcılıkça gerekli delillerin toplanması, bunların incelenmesi sonucunda yeterli şüphe oluştuğu takdirde kamu davası açılır.
“Dijital delillerin” taşıması gereken nitelikleri içermesi gereklidir. Suçlamaya muhatap olan veya bilgisayarları, cep telefonları ve kayıt ortamları incelemeye muhatap olan kişi, delillerin elde ediliş şeklinin kanuna uygun olmaması halinde buna yönelik itirazlarını bizzat veya avukatı kanaliyle emniyetteki, jandarmadaki, savcılıktaki ve mahkemede ifadeleriyle kayıt altına aldırabilir, verilecek kararlara delilin elde edilme şeklini gerekçe göstererek itiraz edebilir.
Kaynaklar:
http://www.mevzuat.gov.tr
Adli Bilişime Giriş kurs notları: BTK Akademi - Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu